Nét đẹp truyền thống hơn 300 năm tại làng nghề điêu khắc đá Non Nước Đà Nẵng

Giới thiệu về làng nghề điêu khắc đá Non Nước Đà Nẵng

Làng nghề điêu khắc đá Non Nước tọa lạc dưới chân danh thắng Ngũ Hành Sơn (Đà Nẵng), là một trong những làng nghề truyền thống nổi tiếng của Việt Nam. Với lịch sử hàng trăm năm, nơi đây được biết đến là cái nôi của nghệ thuật chạm khắc đá tinh xảo, thu hút du khách trong và ngoài nước.

Các nghệ nhân làng nghề đã lưu giữ và phát triển kỹ thuật điêu khắc qua nhiều thế hệ, tạo ra những tác phẩm mang giá trị nghệ thuật cao. Từ những khối đá cẩm thạch thô sơ, họ chế tác thành tượng Phật, linh vật, đồ trang trí hay các sản phẩm phong thủy tinh tế. Sự khéo léo và tâm huyết của người thợ thể hiện qua từng đường nét tỉ mỉ, mang đến sức sống và hồn cốt cho từng tác phẩm.

Bên cạnh việc bảo tồn nghề truyền thống, làng Non Nước còn trở thành điểm đến du lịch hấp dẫn. Du khách có thể tận mắt chứng kiến quá trình chế tác công phu, tìm hiểu lịch sử làng nghề và chọn mua những món quà lưu niệm độc đáo. Nhờ sự kết hợp giữa giá trị văn hóa và tiềm năng kinh tế, làng nghề điêu khắc đá Non Nước ngày càng phát triển, góp phần khẳng định bản sắc nghệ thuật Việt Nam.

Làng nghề điêu khắc đá Non Nước Đà Nẵng. Ảnh: @mia

Lịch sử của làng nghề điêu khắc đá Non Nước

Theo những tư liệu ghi chép về làng nghề điêu khắc đá Non Nước, người có công khai sáng nghề này là Huỳnh Bá Quát, một cư dân gốc Thanh Hóa. Ông là người đầu tiên phát hiện tiềm năng của đá cẩm thạch tại khu vực Ngũ Hành Sơn và khởi xướng nghề chế tác đá mỹ nghệ.

Vào cuối thế kỷ XVII, khi di cư đến vùng đất này, Huỳnh Bá Quát nhận thấy những khối đá tự nhiên có độ bền cao, màu sắc đẹp và phù hợp để điêu khắc. Tận dụng nguồn nguyên liệu sẵn có, ông bắt đầu chế tác các tác phẩm từ đá, rồi truyền dạy kỹ thuật cho con cháu và dân làng. Nhờ vậy, nghề điêu khắc đá dần hình thành và phát triển, trở thành một nét đặc trưng của vùng Non Nước.

Đến đầu thế kỷ XIX, dưới triều Nguyễn, nhu cầu xây dựng lăng tẩm, cung điện ngày càng lớn, tạo điều kiện để làng nghề điêu khắc đá Non Nước phát triển mạnh mẽ. Nhiều nghệ nhân tài hoa được triều đình trọng dụng, phong tước Cửu phẩm và mời tham gia xây dựng các công trình quan trọng trên khắp cả nước.

Trải qua hàng trăm năm, làng nghề đá mỹ nghệ Non Nước không ngừng mở rộng và đổi mới. Hiện nay, khu vực này có hơn 500 cơ sở sản xuất, tạo ra hàng loạt tác phẩm tinh xảo phục vụ nhu cầu trong nước và xuất khẩu. Nhờ giá trị lịch sử và nghệ thuật độc đáo, làng nghề đã được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia, trở thành niềm tự hào của người dân Đà Nẵng.

Làng nghề này có lịch sử lâu đời. Ảnh: @mia

Những sản phẩm nổi bật ở làng nghề điêu khắc đá Non Nước
 

Tượng Phật bằng đá cẩm thạch – Biểu tượng tâm linh của làng đá Non Nước

Làng nghề điêu khắc đá Non Nước nổi danh với nghệ thuật chế tác tượng Phật từ đá cẩm thạch, tạo nên những tác phẩm mang đậm giá trị tâm linh và nghệ thuật. Các nghệ nhân nơi đây dành nhiều tâm huyết để khắc họa hình tượng Phật với thần thái hiền từ, an nhiên, phản ánh triết lý từ bi của đạo Phật.

Những bức tượng phổ biến bao gồm Phật Di Lặc với nụ cười hoan hỷ, tượng Phật Thích Ca đầy trí tuệ hay tượng Quán Thế Âm Bồ Tát mang vẻ từ bi cứu độ chúng sinh. Mỗi tác phẩm đều được chạm khắc tỉ mỉ, thể hiện sự khéo léo và tinh tế trong từng đường nét. Nhờ chất liệu đá cẩm thạch tự nhiên, các bức tượng có vẻ đẹp bền vững, sang trọng, được đặt tại chùa chiền, gia đình và không gian tâm linh khắp nơi.

Tượng Phật bằng đá cẩm thạch. Ảnh: @mia

Sản phẩm nội thất đá – Sự sang trọng và tinh tế trong từng thiết kế

Theo kinh nghiệm du lịch làng nghề điêu khắc đá Non Nước thì nơi đây không chỉ nổi tiếng với tượng điêu khắc mà còn là nơi sản xuất nhiều sản phẩm nội thất bằng đá, mang lại vẻ đẹp sang trọng và bền vững cho không gian sống. Những món đồ nội thất như bàn, ghế, kệ đá, đèn trang trí hay chậu cây đều được chế tác tinh xảo, tạo nên điểm nhấn độc đáo trong kiến trúc hiện đại lẫn cổ điển.

Mỗi sản phẩm không chỉ có tính thẩm mỹ cao mà còn đảm bảo độ bền theo thời gian nhờ chất liệu đá cẩm thạch tự nhiên với vân đá tinh tế và màu sắc đa dạng. Các nghệ nhân tận dụng tối đa đặc tính của từng loại đá để tạo ra những thiết kế hài hòa, phù hợp với nhu cầu sử dụng. Chính sự kết hợp giữa nghệ thuật thủ công và công năng thực tiễn đã giúp sản phẩm nội thất từ đá Non Nước được ưa chuộng rộng rãi.

Sản phẩm nội thất đá. Ảnh: @mia

Nghệ thuật điêu khắc đá – Sự kết hợp giữa truyền thống và hiện đại

Dựa trên cẩm nang du lịch làng nghề điêu khắc đá Non Nước thì ở đây nổi tiếng với sự đa dạng trong các tác phẩm nghệ thuật, từ những thiết kế mang dấu ấn truyền thống đến những sáng tạo hiện đại. Các nghệ nhân nơi đây không ngừng đổi mới, kết hợp kỹ thuật tinh xảo với sự sáng tạo để tạo ra những tác phẩm có giá trị thẩm mỹ cao.

Chủ đề điêu khắc vô cùng phong phú, phản ánh nét đẹp của văn hóa dân gian, thiên nhiên và đời sống tâm linh. Nhiều tác phẩm mô phỏng các linh vật như rồng, phượng, kỳ lân hay các biểu tượng phong thủy mang ý nghĩa may mắn. Ngoài ra, các bức phù điêu, tượng danh nhân, cảnh sắc thiên nhiên cũng được chế tác tỉ mỉ, phù hợp với nhu cầu trang trí và trưng bày. Nhờ sự kết hợp hài hòa giữa yếu tố truyền thống và hiện đại, làng nghề ngày càng khẳng định vị thế trong nghệ thuật điêu khắc đá.

Những tác phẩm điêu khắc đá ấn tượng. Ảnh: @crystalbay

Chế tác sản phẩm theo yêu cầu – Sự linh hoạt và sáng tạo của làng đá Non Nước

Bên cạnh các sản phẩm truyền thống, làng đá mỹ nghệ Non Nước còn cung cấp dịch vụ chế tác theo yêu cầu, đáp ứng nhu cầu đa dạng của khách hàng trong và ngoài nước. Các nghệ nhân tại đây có thể tạo ra những tác phẩm độc đáo theo ý tưởng riêng, từ những pho tượng lớn đặt tại công trình kiến trúc, đền chùa cho đến các vật phẩm nhỏ phục vụ trang trí hoặc làm quà tặng.

Quá trình chế tác được thực hiện tỉ mỉ, đảm bảo từng đường nét sắc sảo, phù hợp với mong muốn của khách hàng. Chất liệu đá được lựa chọn kỹ lưỡng, giúp sản phẩm có độ bền cao và tính thẩm mỹ vượt trội. Nhờ sự sáng tạo và tay nghề điêu luyện, làng đá Non Nước không ngừng mở rộng thị trường, mang đến những sản phẩm mang dấu ấn cá nhân và giá trị nghệ thuật cao.

Các nghệ nhân có tay nghề điêu luyện. Ảnh: @mia

Sản phẩm tâm linh và phong thủy – Nét đẹp truyền thống trong không gian thờ cúng

Làng nghề điêu khắc đá Non Nước không chỉ nổi tiếng với các tác phẩm điêu khắc tinh xảo mà còn là nơi sản xuất nhiều sản phẩm phục vụ nhu cầu tâm linh và phong thủy. Các đền chùa, đình miếu, cũng như nhiều gia đình tại Việt Nam và nước ngoài, ưa chuộng tượng Phật, tượng thần linh, bia đá, linh vật phong thủy như rồng, kỳ lân, rùa hay tượng Quan Công để trang trí không gian thờ cúng.

Những tác phẩm này không chỉ mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc mà còn giúp gia chủ thu hút may mắn, bình an và tài lộc. Được chế tác từ đá cẩm thạch tự nhiên, các sản phẩm có độ bền cao, màu sắc trang nhã và đường nét chạm khắc tinh tế. Nhờ sự kết hợp giữa giá trị nghệ thuật và yếu tố phong thủy, sản phẩm của làng nghề ngày càng được ưa chuộng rộng rãi.

Các sản phẩm tâm linh và phong thủy. Ảnh: @mia

Khám phá nét giao thoa giữa văn hóa Chăm Pa và Việt cổ tại làng đá Non Nước

Làng đá mỹ nghệ Non Nước không chỉ nổi tiếng với nghề điêu khắc đá lâu đời mà còn là nơi lưu giữ dấu ấn của hai nền văn hóa đặc sắc: Chăm Pa và Việt cổ. Sự kết hợp hài hòa giữa hai dòng chảy văn hóa này được thể hiện rõ nét qua các tác phẩm điêu khắc mang đậm giá trị lịch sử và nghệ thuật.

Nhiều sản phẩm đá mỹ nghệ tại đây chịu ảnh hưởng sâu sắc từ nghệ thuật điêu khắc Chăm Pa, đặc biệt là những hoa văn và biểu tượng thường thấy tại thánh địa Mỹ Sơn. Hàng trăm bức tượng Chăm Pa được chế tác tinh xảo, phản ánh tín ngưỡng và thế giới quan của người Chăm cổ. Tiêu biểu là tượng Yoni và Linga – biểu tượng sinh thực khí gắn liền với tín ngưỡng phồn thực, tượng chim thần Garuda sải cánh dũng mãnh, tượng thần Indra quyền uy hay hình ảnh bò thần Nandin trung thành bên thần Shiva. Không thể thiếu là tượng các vũ nữ Apsara với những đường nét mềm mại, uyển chuyển, tái hiện vẻ đẹp duyên dáng trong điệu múa huyền thoại.

Bên cạnh đó, văn hóa Việt cổ cũng được khắc họa rõ nét trên các sản phẩm đá, đặc biệt là trong nghệ thuật điêu khắc rồng, phượng, rùa trên bia mộ, chùa chiền và lăng tẩm. Những hình tượng này không chỉ mang ý nghĩa tâm linh mà còn thể hiện sự tôn kính với tổ tiên, thần linh. Qua mỗi tác phẩm, làng đá Non Nước đã góp phần bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa của hai nền văn minh rực rỡ trong lịch sử Việt Nam.

Các bức tượng mang văn hóa Chăm Pa. Ảnh: @mia

Hành trình khám phá làng nghề điêu khắc đá Non Nước hứa hẹn mang đến nhiều trải nghiệm đáng nhớ. Tại đây, du khách có thể chiêm ngưỡng những bức tượng Phật bằng đá cẩm thạch tinh xảo cùng vô số tác phẩm điêu khắc mang đậm dấu ấn nghệ thuật. Mỗi sản phẩm đều thể hiện sự khéo léo và tâm huyết của những người thợ lành nghề, phản ánh nét đẹp văn hóa truyền thống. Chuyến đi này chắc chắn sẽ để lại ấn tượng sâu sắc và nhiều khoảnh khắc ý nghĩa cho bạn!

Thu Mơ (tổng hợp) - luhanhvietnam.com.vn

Ảnh: Internet