Viếng miếu Bà Chúa Xứ núi Sam - điểm hành hương linh thiêng bậc nhất An Giang

Châu Đốc là vùng đất du lịch miền Tây nổi tiếng với núi sông hữu tình bao quanh, nhất là vùng núi Sam. Du khách đến đây, nhìn từ trên đỉnh núi xuống sẽ thấy cả vùng như một bức tranh sơn thủy độc đáo nằm giữa đồng bằng xanh ngát, được tô điểm bởi mây trắng ngang trời, nhìn xuống một chút là rừng cây xanh ngắt nằm xen kẽ với ruộng vườn, sông nước…

 

 

Núi Sam cao 284m, là nơi tập trung nhiều địa điểm du lịch An Giang nổi tiếng và linh thiêng nên du khách khắp cả nước thường tìm về đây hành hương cúng bái. Nơi đây có miếu Bà Chúa Xứ, Lăng Thoại Ngọc Hầu, chùa Tây An, chùa Hang Châu Đốc… đều là những tuyệt cảnh của vùng An Giang.

Những địa danh này không chỉ là điểm đến du lịch nổi tiếng mà còn là những công trình tôn giáo, văn hóa tôn nghiêm, là nơi linh thiêng với những tín ngưỡng tồn tại từ lâu đời, mà nổi bật nhất chính là miếu Bà Chúa Xứ Núi Sam.

 

 

Miếu Bà Chúa Xứ là một công trình tôn giáo đẹp và tôn nghiêm của miền Tây. Miếu Bà tọa lạc dưới chân núi Sam, thuộc phường Núi Sam (lúc trước thuộc xã Vĩnh Tế), thị xã Châu Đốc, tỉnh An Giang. Mỗi năm, nơi đây thu hút gần 2 triệu lượt người đến cúng bái và tham quan. Nhất là vào mùa lễ hội, du khách từ khắp nơi trên cả nước và nước ngoài đến hành hương, du lịch tạo nên không khí sôi nổi kéo dài suốt nhiều tháng. Lúc này cả vùng núi Sam trở nên đông đúc và náo nhiệt vô cùng.

 

 

Có thể nói rằng miếu Bà Chúa Xứ Núi Sam là một di tích lịch sử, kiến trúc và tâm linh quan trọng của An Giang và của cả khu vực miền Tây Nam Bộ.

 

Hướng dẫn đường đi miếu Bà Chúa Xứ núi Sam

Miếu Bà Chúa Xứ nằm cách thành phố Hồ Chí Minh hơn 200km và cách trung tâm thành phố An Giang khoảng 36km. Để đến được địa điểm du lịch nổi tiếng này, du khách có thể tham khảo các tuyến đường sau đây.

 

 

–  Nếu xuất phát từ TP HCM: Đầu tiên, bạn đi theo đường Phan Văn Hớn đến Xa lộ Đại Hàn hoặc QL1A tại Tân Thới Nhất. Sau đó, tiếp tục đi theo Đường cao tốc Thành phố Hồ Chí Minh – Trung Lương/ĐCT01 và đi QL62 đến đường tỉnh 819 tại Tân Lập. Từ đây, du khách tiếp tục di chuyển dọc theo đường tỉnh 819 là sẽ đến đường 3 Tháng 2 tại Thị trấn Tân Hưng.

Từ đây, bạn đi dọc theo TL831 (Tỉnh lộ 831/ ĐT831), ĐT842 và ĐT841 để đến được Thường Phước 2. Tiếp tục di chuyển về đến hướng Phà Tân Châu của Tân Châu – Hồng Ngự. Sau khi đã sang bên kia sông, du khách chỉ cần tiếp tục đi thẳng đến đoạn có tiệm Uốn Tóc Mỹ Nguyệt thì rẽ phải vào đường Trần Hưng Đạo/ĐT954. Tiếp đến là chạy thẳng ĐT953 đến Phà Châu Giang tại Phú Hiệp rồi sang chuyến phà thứ 2 để đến được đường Châu Thị Tế/Tân Lộ Kiều Lương tại Núi Sam là đã đến nơi rồi nhé.

 

 

–   Nếu xuất phát từ thành phố An Giang: Hành trình bắt đầu bằng việc chạy xe đến Vĩnh Thạnh Trung và đi dọc theo ĐT945 hay QL91. Khi đã đến Kinh 4 tại huyện Châu Phú B, Thành phố Châu Đốc thì bạn tiếp tục lái xe đến đường Châu Thị Tế/Tân Lộ Kiều Lương tại Núi Sam để bắt đầu hành hương Miếu Bà.

 

Thời điểm hành hương miếu Bà Chúa Xứ núi Sam

Mùa cao điểm du lịch ở khu vực núi Sam nói chung và miếu Bà Chúa Xứ rơi vào tháng 1 đến tháng 4 và tháng 6 âm lịch. Đây là lúc khách du lịch có nhu cầu hành hương về Châu Đốc tăng cao. Vì vậy mà bạn nên lựa chọn thời gian hợp lý để đến Châu Đốc để tránh tình trạng đông đúc, chen lấn, xô đẩy hay kẹt xe kéo dài. Đồng thời phải cẩn thận tư trang, đồ đạc, tránh tình trạng móc túi, lừa đảo.

 

 

Nếu không thích khung cảnh quá đông đúc, bạn có thể chọn thời điểm hành hương tới chùa Bà là vào những ngày đầu tuần hay giữa tuần. Lúc này, giá vé xe khách hay các phương tiện di chuyển khác cũng “mềm” hơn ngày thường. Khuôn viên miếu Bà cũng đỡ đông hơn so với những ngày lễ hội và Tết.

 

GỢI Ý TOUR DU LỊCH MIỀN TÂY KHUYẾN MÃI   >> HCM - Mỹ Tho - Bến Tre - Cần Thơ 2N1Đ Từ 990,000 VNĐ/Khách >> HCM - Vĩnh Long - Châu Đốc - Rừng Tràm Trà Sư - Cần Thơ 4N Từ 3Tr990/Khách

 

 

Truyền thuyết về nguồn gốc miếu Bà Chúa Xứ núi Sam

Theo truyền thuyết kể lại, người dân tại Châu Đốc đã phát hiện ra tượng Bà ở trên đỉnh núi Sam từ cách đây khoảng 200 năm. Ai ai cũng muốn đưa bức tượng xuống núi để thờ cúng. Tuy nhiên, hiện tượng lạ đã xảy ra khi mấy chục thanh niên cường tráng trong vùng vào khiêng tượng Bà nhưng không được.

Chỉ sau khi bà hiện lên “cô Đồng” và bảo chỉ cần 9 cô gái đồng trinh lên khiêng xuống thì mới được. Nhưng kỳ lạ hơn là khi tượng đến chân núi lại bất ngờ nặng trịch khiến người dân không thể đi nữa. Người dân trong vùng nghĩ Bà đã chọn nơi đây để an vị nên đã lập miếu tôn thờ ngay vị trí đó.

 

 

 

Cũng theo lời kể của nhiều dân địa phương thì còn có một câu chuyện khác liên quan đến ngôi miếu linh thiêng này. Truyền thuyết gắn liền với công lao ông Thoại Ngọc Hầu. Truyện kể rằng khi ông đi dẹp giặc ngoại xâm ở biên giới phía Tây, bà Châu Thị Tế là vợ ông đã khấn vái Bà Chúa Xứ phù hộ quân lính dẹp yên được giặc, giữ cho xóm làng bình yên. Sau khi thắng giặc trở về, ông Thọai Ngọc Hầu cho thỉnh Bà từ trên đỉnh núi Sam về xây một ngôi miếu khang trang dưới chân núi để tạ ơn, đồng thời và chọn ngày 24.4 âm lịch hàng năm là ngày cúng lễ.

 

 

Kiến trúc tuyệt đẹp của miếu Bà Chúa Xứ núi Sam

Lúc đầu, miếu Bà Chúa Xứ núi Sam được xây dựng đơn sơ bằng tre lá và nằm quay về hướng tây bắc, phần lưng thì tựa vào phía vách núi, khu vực chính điện nhìn ra con đường và cánh đồng làng phía trước. Sau đó, miếu Bà đã được người dân xây dựng vào năm 1870 lại bằng gạch hồ ô dước.

 

 

Đến thời kỳ hiện đài, ngôi miếu được hai kiến trúc sư danh tiếng là Huỳnh Kim Mãng và Nguyễn Bá Lăng trùng tu và xây dựng lại trong khoảng thời gian 4 năm từ 1972 đến 1976 và mang dáng vẻ như hiện nay.

 

 

Nhìn tổng thể, ngôi miếu có bố cục kiểu chữ Quốc (国 ) - với hình dáng tựa như một đóa sen đang ngự giữa núi Sam.

 

 

Phần mái của miếu Bà Chúa Xứ Núi Sam xây theo lối tam cấp ba tầng lầu, bên trên lợp ngói đại ống màu xanh. Du khách đến du lịch An Giang và ghé thăm miếu Bà luôn ấn tượng với những góc mái vút cao như mũi thuyền đang lướt sóng.

 

 

 

 

Hơn thế nữa, các hoa văn ở cổ lầu chánh điện cũng thể hiện đậm nét nghệ thuật Ấn Độ, tôn thêm vẻ đẹp cho công trình. Ngoài ra, còn có các chi tiết trang trí khác như những tượng thần khỏe mạnh và đẹp đẽ giăng tay đỡ những đầu kèo phía trên cao.

Những khung bao cùng cánh cửa đều được chạm trổ, điêu khắc lộng lẫy tinh xảo. Bên cạnh đó là rất nhiều liễn đối, hoành phi thể hiện nét vàng son lộng lẫy. Công trình còn giữ được bốn cây cột cổ lầu trước chánh điện, nằm phía sau tượng Bà, gần như được giữ nguyên như cũ.

 

 

Quần thể kiến trúc miếu Bà bao gồm chính điện (nơi thờ tượng Bà), võ ca, phòng khách và phòng Ban quý tế.

Chánh điện gồm hai lớp chính. Trong đó, lớp trong cùng là nơi thờ Bà Chúa Xứ với bức tượng Bà bằng đá đặt trên bệ cao, phía hai bên là hai con hạc trắng biểu tượng cốt cách tiên thánh của Bà. Đặc biệt là bên phải tượng Bà có một linga cũng bằng đá đặt trên một hương án thờ, dân gian gọi là bàn thờ Cậu. Còn phía bên trái tượng Bà là hương án thờ một tượng gỗ có chạm hình yoni, gọi là bàn thờ Cô.
 

 

Lớp thứ hai của chánh điện chính là bàn thờ Hội đồng, nằm ở vị trí sát liền hai tượng chim phượng. Hai bên trái, phải của bàn thờ Hội đồng là bàn thờ của Tiền hiền có công khai khẩn và bàn thờ Hậu hiền khai cơ.

Theo một nhà khảo cổ học người Pháp thì tượng tong miếu Bà Chúa Xứ An Giang được tạc vào cuối thế kỷ 6, thuộc loại tượng thần Vishnu (là nam thần) được tạc theo dáng người đang nghĩ ngợi, rất quý phái, làm bằng đá son mang giá trị nghệ thuật cao. Nghiên cứu cũng cho rằng đây một trong số hiện vật cổ của nền văn hóa Óc Eo.

 

 

Còn theo sách Kỷ lục An Giang thì tượng Bà là "pho tượng bằng đá sa thạch xưa nhất Việt Nam", và "có áo phụng cúng nhiều nhất" nước ta.

 

Lễ hội miếu Bà Chúa Xứ Núi Sam

Lễ hội “Vía Bà Chúa Xứ Núi Sam” diễn ra từ ngày 23 đến 27 - 04 âm lịch hàng năm. Thời điểm diễn ra lễ hội, có hàng vạn người đổ về để dự lễ và tham gia các trò vui của phần hội như: hát bội, múa võ, ca nhạc ngũ âm, múa lân, đánh cờ,...

 

 

Phần lễ có những nghi lễ chính như sau:

- Lễ “Tắm Bà” (giống như lễ mộc dục ở miền Bắc): Lễ "tắm Bà" được cử hành vào lúc 0 giờ ngày 24-04 âm lịch hàng năm được chuẩn bị công phu, tỉ mỉ và tiến hành trong không khí trang nghiêm. Sau khi phần Lễ Tắm Bà kết thúc..., nước tắm cho Bà còn lại sẽ đem hoà trong 2 thùng nước lớn rồi phân phát cho du khách trẩy hội.

- Lễ Thỉnh sắc: Nếu lễ "tắm Bà" được tổ chức vào ngày 24 thì lễ Thỉnh Sắc cử hành vào khoảng 16h chiều ngày 25.

- Lễ Túc yết: được tổ chức đúng lúc 0 giờ đêm 25 rạng 26 tháng 4 âm lịch. Lễ này gồm có hai phần chính là nghi thức cúng tế và phần xây chầu. Lễ vật dâng cúng trong Lễ bao gồm: một con heo trắng, một đĩa huyết heo có kèm theo nhúm lông nhỏ. Ngoài ra, còn có một mâm trái cây, trầu cau, gạo, muối.

- Lễ Chánh tế: được tổ chức vào lúc tờ mờ sáng ngày 27, nghi lễ Chánh tế cũng gần giống như nghi thức cúng Túc yết.

- Lễ Hồi sắc: phần lễ cuối cùng này sẽ được cử hành vào khoảng 15h ngày 27-04. Đây là lúc đoàn hành lễ rước bài vị Thoại Ngọc Hầu và nhị vị phu nhân từ miếu trở về Sơn Lăng. Đến đây là kết thúc lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam.

 

 

Ngày nay, du khách đến viếng miếu Bà Chúa Xứ để xin lộc từ Bà, cầu tiền tài, bình an và chiêm ngưỡng công trình kiến trúc tâm linh độc đáo, ẩn chứa những câu chuyện truyền kỳ, huyền thoại của vùng đất An Giang.

 

 

Cùng với chùa Vạn Linh, chùa Kim Tiên và Thiền Viện Trúc Lâm An Giang, miếu Bà Chúa Xứ là nơi hành hương và chiêm bái nổi tiếng bậc nhất của tình miền Tây Nam Bộ này. Người trẻ, đôi lứa đến đây để tham quan, cầu duyên còn người già thì tìm đến để cầu mong bình an và sức khỏe.

 

 

 

Lưu ý khi tham quan, hành hương ở Miếu Bà Chúa Xứ

Thời điểm tháng 4 âm lịch là mùa cao điểm du lịch ở khu vực núi Sam nói chung và miếu Bà Chúa Xứ Châu Đốc nói riêng. Đây cũng là lúc thường xảy ra nạn lừa gạt hay móc túi du khách nên bạn cần chú ý cẩn thận khi đi vào thời gian này.

Một lưu ý khác là bạn nên mua lễ vật hoặc heo quay ở nhà để thuận tiện hơn, không nên mua hoặc thuê heo quay tại miếu vì sẽ rất đông và phải đợi lâu.

 

 

Miếu Bà Chúa Xứ là một trong những danh thắng đặc biệt và nổi tiếng nhất của núi Sam được nhà nước xếp hạng di tích. Nơi đây đã mang dấu ấn văn hóa, lịch sử và tôn giáo đặc trưng của một vùng đất rộng lớn. Hiện tại, miếu Bà là điểm đến của du khách bốn phương, là nơi mà ai có dịp du lịch An Giang cũng mong đến để cầu an, cầu mong về những điều tốt đẹp nhất cho bản thân và gia đình.

Dù chọn tour du lịch An Giang hay tự mình thực hiện chuyến hành hương đến đây, bạn cũng đừng quên chiêm ngưỡng vẻ đẹp của công trình về mặt kiến trúc cùng những đường nét trang trí tuyệt mỹ, tìm hiểu những giá trị lịch sử và văn hóa của ngôi miếu linh thiêng cũng như cảm nhận không khí trang nghiêm, tĩnh lặng của nơi đây.

An Giang cũng là vùng đất của nhiều món ngon nổi tiếng từ chợ Châu Đốc, vùng Bảy Núi, núi Sam, núi Sập nên khi đến đây, du khách đừng bỏ lỡ cơ hội thưởng thức nhé, nhất là đặc sản Châu Đốc được bán dọc đường và ngay tại miếu như nước thốt nốt, chả đòn chay, bánh bò thốt nốt…

Nhanh chân đến An Giang hành hương miếu Bà để cầu bình an, tài lộc và cảm nhận trọn vẹn được vẻ đẹp tâm linh cùng ý nghĩa lịch sử của nơi này nhé.

 

Thanh (Tổng hợp) -  luhanhvietnam.com.vn

Ảnh: Internet