Thành phố Ghadames Libya: Di sản thế giới có nguy cơ biến mất

Giới thiệu về thành phố Ghadames Libya

Thành phố Ghadames Libya là một thị trấn nhỏ, nằm ở biên giới phía Tây của Algeria và Libya. Đây là điểm du lịch được yêu thích của nhiều du khách trước khi có cuộc chiến tranh xảy ra. 

Thành phố Ghadames Libya. Ảnh: hassan_abujnah

Thành phố Ghadames Libya được ví là "hòn ngọc của sa mạc" hay "viên ngọc của Sahara". Đây cũng là một trong những thành phố tiền Sahara có lịch sử định cư lâu đời nhất và trở thành một ví dụ điển hình về khu định cư truyền thống . Thành phố này đã được UNESCO công nhận là một Di sản thế giới tuy nhiên nó đang đứng trước nguy cơ "tuyệt chủng".

Cư dân ở Ghadames Libya. Ảnh: hassan_abujnah

Lịch sử thành phố Ghadames 

Libya là đất nước có diện tích lớn thứ 4 của châu Phi với lịch sử rất lâu đời. Nằm kề bên bờ biển Địa Trung Hải, quốc gia này trong quá khứ đã từng là một trung tâm thương mại của nhiều nền văn minh quan trọng của thế giới. Quá khứ lẫy lừng đó hiện vẫn được biểu hiện rõ nét trong những công trình kiến trúc theo phong cách La Mã, những di tích cổ và đặc biệt là các kiến trúc định cư cho thấy sự thích ứng ngoạn mục của con người với điều kiện khắc nghiệt của tự nhiên. 

Thành phố Ghadames Libya cách Thủ đô Tripoli gần 500km và là thị trấn ốc đảo có diện tích lớn nhất phía Tây Bắc Libya. Dựa trên nhiều bằng chứng khảo cổ học đã được tìm thấy, các nhà khảo cổ và lịch sử khẳng định khu vực này đã có con người sinh sống từ khoảng thiên niên kỷ IV TCN và trở thành một trong những nơi định cư lâu đời nhất ở Sahara. 

Ảnh: greenaxzy

 

Tuy nhiên, có nhiều ghi chép về Ghadames lại cho rằng nó chỉ được hình thành từ thời kỳ La Mã và có một lịch sử đầy biến động. Trong thời gian từ thế kỷ I TCN đến thế kỷ III, thành phố đã vị người La Mã xâm lược và thống trị, trở thành một nơi xây dựng đồn trú để bảo vệ La Mã khỏi sự xâm chiếm của các đội quân du mục phía Nam. Sau đó, Ghadames tiếp tục bị người Ả Rập Hồi giáo chiếm đóng. Từ đó cho đến thế kỷ XIX thì nơi đây có vai trò quan trọng trong hoạt động thương mại ở những quốc gia châu Phi nằm phía Nam sa mạc Sahara nhờ vị trí đầy chiến lược. 

Với nền lịch sử lâu đời cùng lối kiến trúc ấn tượng, thành phố Ghadames Libya đã được UNESCO công nhận là Di sản của thế giới vào năm 1986.

Thành phố này đã được UNESCO công nhận là Di sản thế giới. Ảnh: nezar_al3mami
 

Di chuyển đến phố cổ Ghadames Libya

Cách an toàn và tốt nhất để tới được thành phố Ghadames là bằng máy bay. Tại đây có hãng Libya Air sẽ cung cấp một số đường bay hàng tuần đến thành phố cổ này với khoảng 1 giờ bay. Các máy bay của hãng hầu hết sẽ được vận hành chuyên nghiệp và mới. Vé một chiều dao động khoảng 150 USD. Để book được vé, bạn có thể đăng ký trực tiếp tại văn phòng khi tới Tripoli vì trang web không nhận tiền qua thẻ tín dụng. 

Hãng hàng không Libya Airline

Kiến trúc ấn tượng ở thành phố Ghadames Libya

Thành phố Ghadames Libya là nơi hiện hữu rõ nhất về kiến trúc định cư đô thị sa mạc, thể hiện được khả năng thích nghi phi thường của con người trước thiên nhiên vô cùng khắc nghiệt. Nằm ở khu vực tiền Sahara, giữa cao nguyên đá Al Hamada el-Hamra và biển cát Great Erg, khu định cư này được xây dựng dọc theo con suối Ain al-Faras. Khu phố có dạng hình tròn, cách bố trí xây dựng và thiết kế của những tòa nhà được xác định dựa trên điều kiện khí hậu, đan xen đó là các rặng cọ. Quần thể đô thị được các bức tường che chắn bên ngoài. Những đặc điểm đó đã giúp giảm thiểu tối đa sự tác động của thời tiết nóng rát đồng thời đáp ứng được các nhu cầu sinh hoạt của người dân. Toàn bộ thành cổ nằm chìm dưới lòng đất, mái nhà xây liên tiếp nhau tạo nên một đường giao thông ngầm như mê cung. Chính ở kiến trúc độc đáo này đã giúp bảo vệ cho hàng nghìn cư dân thoát khỏi cái nắng khắc nghiệt với nhiệt độ trung bình là 40 độ C, những ngày đạt đỉnh có thể lên 55 độ C. 

Kiến trúc độc đáo ở thành phố Ghadames Libya

Những người sinh sống ở trong các tòa nhà chìm này đều phải nhớ đường đi bởi những con đường này rất tối. Do không có điện, ánh sáng khan hiếm nên trong quần thể phố cổ này được lắp đặt gương treo trên những bức tường ở các ngôi nhà nhằm phản chiếu ánh sáng vào từng phòng ở. 4

Các công trình này giúp con người vượt qua được cái nắng gay gắt ở vùng sa mạc châu Phi

Cuối năm 1990, gia đình cuối cùng ở khu phố cổ này đã tự nguyện rời đi do thiếu nước và điện. Hầu hết dân cư đều chuyển đến sống ở một thị trấn mới gần đó. Tuy nhiên, vào những ngày cuối tuần họ vẫn thường trở về những ngôi nhà dưới đất để tránh nóng. 

Bên trong nhà ở

Những điểm tham quan ở thành phố Ghadames Libya
 

Nhà thờ Hồi giáo Omran và Yunnis 

Ở thành phố Ghadames Libya có nhiều nhà thờ Hồi giáo nhưng Omran và Yunnis là hai cái tên nổi bật nhất nhờ những tháp màu trắng cao vút. Tuy nhiên bạn chỉ được ngắm nhìn từ bên ngoài do nơi đây giờ hiện đã đóng cửa. 

Nhà thờ Hồi giáo Omran

Trường Tayibiyeh Sufi

Trường Tayibiyeh Sufi là nơi rất đáng ghé thăm bởi thể hiện rõ nét đặc trưng của chủ nghĩa Sufi. Tại đây cũng sẽ cho bạn một tọa độ ngắm cảnh tuyệt vời từ tầng thượng. 

Trường Tayibiyeh Sufi

Vườn và giếng công cộng

Ở gần cuối thành cổ sẽ có những khu giếng công cộng và vườn ốc đảo. Tại đây, trẻ em sẽ bơi lội tung thỏa thích trong những hồ nước. Bạn còn được thấy hình ảnh phụ nữ mặc quần áo rực rỡ gánh nước. 

Khu vực vườn và giếng công cộng

Những ngôi nhà Di sản

Ở thành phố Ghadames Libya hiện có khoảng 10 ngôi nhà dưới lòng đất mở cửa cho du khách nước ngoài ghé thăm. Những ngôi nhà này được bảo tồn rất tồn và giữ nguyên tình trạng ban đầu của nó. 

Các ngôi nhà này đã trở thành Di sản của nhân loại

Bab al-Burr

Bab al-Burr chính là cánh cổng dẫn vào Ghadames. Tuy nhiên nó chỉ cho phép người địa phương sử dụng. Đối với du khách nước ngoài sẽ có một lối đi riêng.

Bab al Burr

Mặc dù đã có khá ít người sinh sống ở thành phố Ghadames Libya nhưng nơi đây vẫn là điểm du lịch phổ biến, từng thu hút đông đảo du khách ghé thăm trước khi có những biến động chính trị xảy ra. Những ai yêu thích vùng đất này luôn hy vọng vào sự ổn định an ninh trong tương lại và sẽ được du lịch Libya để khám phá "viên ngọc của Sahara" 

Hà My (tổng hợp) - luhanhvietnam.com.vn

Ảnh: Internet