Ý nghĩa ngày Tết Trung Thu: giấc mơ vẹn tròn qua bao thế hệ của người Việt

Trung Thu là một trong những dịp lễ quan trọng trong văn hóa Á Đông nói chung và người Việt nói riêng. Mỗi người dân Việt từ khi sinh ra, ai cũng mang trong mình ký ức về những mùa trăng vẹn tròn, thế nhưng không phải ai cũng hiểu ý nghĩa ngày Tết Trung Thu là gì mà đơn thuần chỉ nghĩ đó là dịp để thỏa thích vui chơi, để trông trăng rước đèn. Vậy ngày Tết Trung Thu ở Việt Nam có ý nghĩa như thế nào, nguồn gốc ra sao, hãy cùng tìm hiểu nhé!

Tết Trung Thu là ngày lễ quan trọng nhưng không phải ai cũng biết ý nghĩa của nó. Ảnh:Pinterest

Nguồn gốc của Tết Trung Thu 

Có khá nhiều lý giải về nguồn gốc của Tết Trung Thu, trong đó có hai lý giải được lưu truyền phổ biến nhất đó là ngày lễ này xuất phát từ nền văn minh lúa nước xưa và giải thuyết ngày lễ này bắt nguồn từ Trung Quốc sau đó đã ảnh hưởng đến Việt Nam và nhiều nước trong khu vực. 

Có nhiều lý giải về nguồn gốc của Trung Thu. Ảnh: Vietnamculture

Cụ thể với nguồn gốc từ nền văn minh lúa nước thì theo các nhà khảo cổ, những hình ảnh về ngày tết Trung Thu đã được in trên mặt của trống đồng Ngọc Lũ. Hay theo văn bia của chùa Đọi thì từ đời nhà Lý, năm 1121 ngày Tết Trung Thu đã được tổ chức với các hoạt động như rước đèn, múa rối hay đua thuyền. Đến đời nhà Lê - Trịnh thì lễ hội này còn được tổ chức xa hoa và lớn hơn. 

Trung Thu đã có từ lâu đời. Ảnh:@tran_bhuyen

Với giả thuyết Tết Trung Thu bắt nguồn từ Trung Hoa, ý nghĩa ngày Tết Trung Thu được hiểu theo một tích xưa. Chuyện kể lại rằng, vua Đường vào một đêm rằm tháng tám, khi ngữ chơi ngoài thành đã được một vị tiên giáng thế tạo một chiếc cầu đưa vua lên cung trăng chơi. Sau khi được thăm cung trăng, nhà vua lưu luyến cảnh đẹp nơi đó và lệnh cho nhân dân cả nước tổ chức tiệc, lễ rước đèn vào ngày rằm tháng tám hằng năm, từ đó lễ hội này trở thành phong tục hằng năm và lan truyền đến nhiều quốc gia khác của Châu Á trong đó có Việt Nam. 

Ý nghĩa ngày Tết Trung Thu 

Tên gọi Trung Thu có nghĩa là giữa mùa thu và như tên gọi lễ hội này được tổ chức vào ngày rằm tháng tám âm lịch hằng năm. Từ xưa, ý nghĩa ngày Tết Trung Thu được xem là ngày lành, tháng tốt để tiên đoán mùa vụ và cũng là ngày để tổ chức các hoạt động vui chơi cho trẻ nhỏ.

 Người xưa cũng cho rằng, cuộc đời của con người và vầng trăng luôn có mối liên hệ kỳ diệu. Hình ảnh trăng tròn, trăng khuyết cũng biểu thị cho niềm vui, nỗi buồn, sự sum họp hay chia ly.

Ánh trăng có liên quan đến cuộc đời con người theo quan niệm xưa. Ảnh: Getty Images

Trăng rằm vào tháng tám luôn to và tròn vành vạnh, biểu thị cho sự sum họp, đoàn viên, sự vẹn tròn, hạnh phúc nên ý nghĩa ngày Tết Trung Thu chính sự đoàn viên. Thay vì gọi là tết Trung Thu, người ta còn gọi ngày lễ này là Tết Đoàn viên. 

Trung Thu chính là ngay sum vầy. Ảnh:blogtrungthu

Vào ngày Trung Thu, theo phong tục của người Việt, các gia đình sẽ chuẩn bị mâm cỗ gồm các loại bánh trái dâng lên cúng ông bà, tổ tiên. Sau đó cả gia đình cùng sum vầy phá cỗ và ngắm trăng. Bánh trái trong mâm cỗ cúng trăng được chọn đủ màu sắc xanh, đỏ, trắng vàng, trái cây được tỉa khéo léo hình bông hoa, hình các con vật. 

Cỗ Trung Thu ngày nay rất nhiều màu sắc. Ảnh:@hoathang2.official

Vào dịp lễ này, các thành viên trong gia đình sẽ hỏi thăm nhau, trò chuyện, hàn huyên. Đặc biệt, ý nghĩa ngày Tết Trung Thu ở Việt Nam thiên về trẻ em nhiều hơn, trẻ em ở mọi miền sẽ được người lớn tặng quà, tổ chức các hoạt động vui chơi ý nghĩa như rước đèn, phá cỗ, múa lân… cùng với bạn bè. Đồ chơi của trẻ em trong dịp tết ngày chủ yếu làm từ giấy bồi như mặt nạ, sư tử, kỳ lân, mặt nạ các nhân vật dân gian, đèn cù, đèn lồng,... Những năm gần đây còn có cả đồ chơi bằng nhựa, bằng sắt, điện tử. Đêm Trung Thu, trẻ em sẽ tụ họp để vui chơi, rước đèn, đánh trống, xem múa lân, reo hò vô cùng sôi động. 

Những đứa trẻ luôn chờ đón Trung Thu. Ảnh:@jenny.le1284

Ở nhiều nơi, ý nghĩa của Tết Trung Thu còn là thời điểm để dự đoán được mùa vụ, vận mệnh cho một năm sắp tới. Cụ thể, nếu trăng năm đó màu vàng rực thì sẽ trúng vụ tằm tơ, nếu trăng màu xanh hay màu lục thì năm đó sẽ có thiên tai. Ngoài ra, nếu như màu trăng có sắc cam, trong và sáng thì đất nước sẽ được thái bình, thịnh trị. 

Trung Thu chính là một phong tục truyền thống tốt đẹp. Ảnh:@davidl33

Tết Trung Thu là một phong tục truyền thống cực kỳ ý nghĩa, và độc đáo, nó biểu trưng cho nền văn hóa đậm đà bản sắc của dân tộc Việt nói chung và các nước Châu Á nói riêng. Dù có nhiều biển thể về nguồn gốc, phong tục nhưng ý nghĩa ngày tết Trung Thu ở hầu hết mọi nơi chính là biểu trưng cho sự yêu thương, chăm sóc, ý nghĩa của tình thân hữu, đoàn tụ và biết ơn. 

Nguyệt Cát (tổng hợp)  - luhanhvietnam.com.vn 

Ảnh: Internet