Du xuân đầu năm tại đền Hạ Tuyên Quang

1. Đôi nét về đền Hạ ở Tuyên Quang

Đền Hạ là công trình kiến trúc có tuổi đời từ rất lâu thuộc thôn Hiệp Thuận của xã Ỷ La. Trải qua rất nhiều thời kỳ lịch sử khác nhau, đền Hạ đã được đổi tên rất nhiều lần. Vào thời Lý ngôi đền này có tên là đền Tam Kỳ, chuyển sang đời Trần với tên gọi là đền Hiệp Thuận và cho tới đời hậu Lê mới được đặt tên là đền Hạ.

Đền Hạ là một trong những ngôi đền nổi tiếng của xứ Tuyên

 

Đây là một trong những ngôi đền rất nổi tiếng của tỉnh Tuyên Quang. Ngôi đền này được thiết kế và chạm khắc bằng gỗ rất tinh xảo. Đền là nơi thờ phụng Mẫu Thượng ngàn công chúa Phương Dung, con vua Hùng. 

Câu chuyện tương truyền về đền Hạ Tuyên Quang có lưu truyền lại rằng. Xưa kia, nhà vua có cử hai công chúa đi thị sát các phong tục tập quán của các địa phương. Khi tới bến Tam Cờ, hai công chúa gặp cơn giông tố lúc đêm nên đã bay về trời. Do đó, cứ mỗi khi có mưa to gió lớn, người dân nơi đây lại cầu nguyện xin bình an và thấy rất linh ứng lời cầu nguyện. Từ đó, người dân đã lập đền thờ.

Ảnh:@nguyenthihong181194

 

Đền Hạ được xây dựng từ những năm 1738 và cho tới năm 1878 mới được trùng tu và sửa chữa lại. Nam 1991, đền Hạ đã được công nhận là di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia. Nơi đây được xếp hạng là di tích kiến trúc nghệ thuật cổ vô cùng đặc sắc của tỉnh Tuyên Quang. Hàng năm lượng du khách thập phương tới đây vãn cảnh chùa rất đông. Chính vì vậy, đền Hạ ở Tuyên Quang là một trong những địa điểm du lịch tâm linh Tuyên Quang nổi tiếng được rất nhiều người biết tới.

2. Nét đẹp kiến trúc của đền Hạ Tuyên Quang

Nhắc tới đền Hạ ở Tuyên Quang, du khách sẽ cảm thấy vô cùng ấn tượng,. Bởi ngôi đền này có vẻ đẹp kiến trúc rất nổi bật và cuốn hút. Được thiết kế theo lối nội công ngoại quốc với hướng chính Đông nhìn thẳng ra hướng của sông Lô. 

Phần trước sân chầu là cả một hệ thống các cổng phụ gồm bốn trụ. Điều ấn tượng của khu cổng phụ này là trên mỗi trụ sẽ có một con phượng đắp nổi. Phía cạnh sân chầu là Lầu Cô  hai miếu. Tiếp đến sẽ là các khu Lầu Tế và khu thờ Đệ nhị Thượng ngàn. Sau cùng là khu Tam phủ thờ Đệ nhất Thượng ngàn. 

Ảnh:@phnahh8686

 

Gian chính được bố trí theo hình chữ tam với ba cung khác nhau. Các cung của đền Hạ Tuyên Quang có đặt bộ đỉnh tại vị trí bệ thờ. Cạnh đó sẽ là treo chuông và khánh…

Nét đẹp kiến trúc độc đáo nhất của đền Hạ chính là việc chạm khắc gỗ rất tinh xảo và tỉ mit. Phía các cột, kèo và cửa võng, thượng lương đều được chạm trổ rất công phu. Các đề tài trạm trổ lên trên chủ yếu là tứ linh và tứ quý. 

Phần thân cột được chạm hình Long giáng thủy cung. Do đó, kiến trúc của đền Hạ ở Tuyên Quang luôn thể hiện được sự thanh tao và uy nghiêm. 

Ảnh:@thuhanggg

 

Hiếm có ngôi đền nào lại lưu giữ được nhiều giá trị nghệ thuật như tại đây. Ngoài ra, đền còn lưu giữ được rất nhiều bảo vật lâu đời. Hiện nay, các bảo vật này có giá trị rất cao. Nổi bật như quả chuông đồng hay khánh cỡ to cùng với 3 pho tượng cổ, 20 đạo sắc phong từ thời Lê cổ xưa. Các sắc phong tại đền đều mang đậm dấu ấn của thời gian với nội dung tính chất văn chương, ca ngợi các phẩm chất cao quý của các nương thần đã phù trợ cho dân cho nước được thịnh trị, bình an.

Ảnh:@tungboo0107

 

Điều ấn tượng tiếp theo khi ghé thăm đền Hạ đó chính là hình ảnh các pho tượng bên trong đền được thiết kế rất tinh tế. Từ các tư thế cho tới khăn áo hay các hình trang trí xung quanh đồ thờ đều toát lên sự uy nghiêm và chỉn chu trong từng chi tiết.

3. Lễ hội du xuân đầu năm tại đền Hạ 

Lễ hội đền Hạ Tuyên Quang được tổ chức thường niên vào dịp đầu năm. Từ ngày 11 đến ngày 16 tháng 2 âm lịch là lúc đền Hạ tổ chức lễ hội. Các hoạt động được tổ chức tại đây diễn ra rất sôi nổi và uy nghi. Do đó, nếu bạn đang lên kế hoạch đi xuân đầu năm thì hãy chọn thời điểm tháng 2 để tới đền Hạ Tuyên Quang khám phá. 

Tháng 2 hàng năm là thời điểm tổ chức lễ hội tại đền Hạ

 

Đây là lễ hội cầu cho mưa thuận, gió hòa, mùa màng tươi tốt và người người nhà nhà ấm no. Do đó, lễ hội Tuyên Quang này có sức hút rất lớn đối với du khách và người dân địa phương. Vào mỗi dịp lễ hội có tới hàng nghìn người tham gia. Bởi ngoài việc tới cầu phúc, cầu bình an cho gia đình, đến đây tham quan, vãn cảnh chùa cũng sẽ giúp cho con người cảm thấy thư giãn và tĩnh tâm hơn.

Nếu bạn thu xếp được thời gian thì hãy tới đây vào ngày 11, 12 của tháng 2 âm. Bởi đây là ngày chính lễ. Từ 6h sáng đã diễn ra lễ rước công chúa Phương Dung ra đền. Ngày 12 sẽ tổ chức lễ rước công chúa Ngọc Lân về đền Hạ. Sau đó, sẽ diễn ra lễ hợp tế sau khi tổ chức lễ rước hai bà về đền xong.

Lễ hội rước mẫu về đền Hạ

 

 Trong lễ rước sẽ có múa lân, cờ trống và cả phường bát âm cùng biểu diễn. Mọi hoạt động được tổ chức tại đền Hạ Tuyên Quang đều được chuẩn bị rất chu đáo với kiệu bát cống kiệu võng, nhang án và cả đoàn các bô lão hộ tống khi rước. 

Khi diễn ra lễ hội, đoàn rước Mẫu đi tới đâu, người dân và du khách lại nô nức đến đó. Do đó, không khí lễ hội tại đây rất đông vui và nhộn nhịp. Nhiều gia đình sinh sống tại đây còn bày sẵn mâm lễ để chờ đoàn rước đi qua nhà mình sẽ cầu mong lộc tài, bình an.

Các hoạt động diễn ra tại lễ hội đền Hạ luôn nhận được rất nhiều sự quan tâm của du khách thập phương

 

Người dân và trẻ nhỏ sẽ ngồi theo hàng dọc khi điệu đi qua. Bởi ai cũng mong muốn được chui qua kiệu để được sức khỏe, bình an. Trẻ con khi chui qua sẽ mau ăn, chóng lớn, người lớn chui qua sẽ ăn nên làm ra. Đây là quan niệm từ xa xưa truyền lại nên nhiều người hay truyền tai nhau làm theo. 

Sau khi tổ chức xong phần lễ sẽ diễn ra phần hội. Phần này có rất nhiều trò chơi dân gian được tổ chức. Bạn có thể tham gia các trò chơi khi tới đền Hạ tại Tuyên Quang du lịch như chọi gà, ô ăn quan, hát văn, chơi tam cúc…

Hy vọng những chia sẻ bên trên sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về những giá trị và nét đẹp của đền Hạ Tuyên Quang. Chúc bạn có những chuyến đi du xuân đầu năm thật vui vẻ và bình an.

Huê Vũ (tổng hợp) - luhanhvietnam.com