Đặc sản Cao Bằng, ăn một lần nhớ cả đời

Cao Bằng là một tỉnh nằm ở phía Đông Bắc nước ta với 90% diện tích toàn tỉnh là đồi núi, ngoài ra tỉnh còn có nhiều sông suối với 2 con sông lớn là sông Gâm nằm ở phía Tây và sông Bằng nằm ở trung tâm phía Đông. Điều kiện tự nhiên thuận lợi, thiên nhiên ưu ái ban tặng nhiều của ngon vật lạ vùng đất với nhiều đặc sản núi rừng giàu dinh dưỡng và nhiều loại thủy sản đa dạng đã tạo nên lợi thế để người dân nơi đây phát triển văn hóa ẩm thực Cao Bằng. 

Sự khác biệt trong văn hóa ẩm thực Cao Bằng thể hiện ở việc đa dạng trong cách chế biến món ăn và sự kết hợp hoàn hảo giữa các loại gia vị đặc trưng của 11 dân tộc cùng sinh sống trong vùng lãnh thổ. Bạn sẽ bắt gặp điều đó khi đến khu làng của người Tày Cao Bằng, cùng một loại rau rừng nhưng họ chế biến bằng cách đun sôi nước còn người Nùng lại chiên hoặc xào. 

Nhìn chung các món ăn chính trong bữa ăn của người dân Cao Bằng bao giờ cũng có cơm, rau, thịt hoặc cá,… Đây đều là những món ăn mang đậm dấu ấn người Việt. Bạn có thể cùng bạn bè tự mình lên kế hoạch cho tour du lịch tự túc đến Cao Bằng để khám phá vẻ đẹp tự nhiên tại vùng núi Đông Bắc này. Hoặc bạn cũng có thể độc hành một chuyến khám phá Cao Bằng bởi đến đây khá dễ dàng và thuận tiện.

Đặc sản Cao Bằng bạn không thể bỏ qua

Rau dạ hiến

Dạ hiến trở thành một thứ rau đặc sản ở Cao Bằng

Dạ hiến trở thành một thứ rau đặc sản ở Cao Bằng. Vào dịp xuân hè, ở vùng thị xã cũng như ở các thị trấn, thị tứ, hầu như không có bữa tiệc, bữa cỗ nào là không có đĩa rau dạ hiến xào lẫn thịt bò tươi hoặc lòng lợn, lòng gà... Trong vài ba năm lại đây, nhiều vị khách quen từ miền xuôi lên Cao Bằng vào dịp từ tháng 2 đến tháng 6, tháng 7 âm lịch đều không quên tìm ăn món phở xào rau Dạ hiến. 

Rau dạ hiến ngon nhất khi xào với tỏi. Chỉ nhai vài miếng ta đã thấy ngay cái vị hấp dẫn của thứ rau này, vì nó vừa có vị béo ngậy của mỡ, vị thơm của tỏi phi. Cái hương vị đồng quê càng khiến người ăn nhớ nhà. Nhiều cụ lang cho rằng, dạ hiến không chỉ đơn thuần là đặc sản Cao Bằng bởi có vị ngon hấp dẫn một cách kỳ lạ mà còn là một vị thuốc bổ thận, mạnh gân cốt. Ðặc biệt, rễ cây rau dạ hiến đỏ còn là một trong nhiều vị thuốc chữa chứng vô sinh.

Vịt quay 7 vị

Người Cao Bằng dùng đến 7 loại gia vị khác nhau để ướp món thịt này

Phải nói rằng đây là món ngon nức tiếng ở xứ vùng cao này. Sở dĩ món vịt quay có tên gọi như thế là vì người Cao Bằng dùng đến 7 loại gia vị khác nhau để ướp món thịt này. Ngay từ khâu chọn thịt, người làm cũng cần chọn lựa vô cùng kỹ lưỡng và tỉ mỉ. Những con vịt đạt yêu cầu phải có cân nặng vừa phải, không quá béo cũng không quá gầy (khoảng 2 kg), chắc thịt và sáng lông.

Sau khi mổ vịt, người ta nhồi 7 loại gia vị khác nhau vào trong bụng con vịt rồi khâu bụng lại. Tiếp đến họ sẽ rưới mật ong và quét dấm trên lớp da, cuối cùng đưa lên than hồng nướng sao cho không bị ám mùi khói. Vịt quay bảy vị có mùi thơm quyến rũ, thịt ngọt với các thớ săn chắc hòa quyện với vị mật ong rừng thực sự là một món ngon Cao Bằng mà bạn không thể bỏ lỡ.

Vịt sau khi quay có da óng màu mật, rộm vàng cánh gián. Thịt ăn chắc ngọt, mềm nhưng không bở, không dai. Cắn ngập vào miếng thịt, bạn phải nhai thật chậm để thưởng thức hết vị ngọt của mật ong rừng quyện với vị béo của dầu, vị ngon của miếng vịt thấm đượm trên đầu lưỡi.

Bánh trứng kiến

Bánh trứng kiến ăn dẻo, thơm mùi lá vả, béo và ngậy mùi trứng kiến

Đến với Cao Bằng vào mỗi dịp xuân sang chắc chắn bạn sẽ không thể nào bỏ qua được món bánh trứng kiến, đặc sản nổi tiếng của người Tày. Người dân tộc Tày sinh sống hầu hết ở vùng núi phía bắc thế nên món bánh trứng kiến là đặc sản của cả núi rừng Tây Bắc, nhưng để có được hương vị ngon ấn tượng nhất, theo đánh giá của hầu hết các thực khách Cao Bằng là nơi làm ra món bánh này ngon nhất.

Trứng kiến tất nhiên sẽ là nguyên liệu chính của bánh trứng kiến được lấy từ những tổ kiến lành làm trên cành xoan, quế hay găng… Số lượng trứng kiến trong mỗi tổ cũng khác nhau tùy theo kích thước. Trứng kiến thu được có hình như hạt gạo mẩy, căng tròn, có màu trắng sữa và hương thơm thoang thoảng hấp dẫn. Bánh trứng kiến ăn dẻo, thơm mùi lá vả, béo và ngậy mùi trứng kiến.

Hạt dẻ Trùng Khánh

Hạt dẻ chỉ xuất hiện vào tháng 8, tháng 9 âm lịch

Hạt dẻ Trùng Khánh là một là một đặc sản Cao Bằng mang một hương vị rất riêng của núi rừng Tây Bắc mà không ở nơi đâu có được. Hạt có vỏ cứng dầy, nhiều lông tơ. Nếu bạn đem luộc, hấp hoặc mang vào lò nướng bạn sẽ thấy hạt dẻ có hương thơm rất tự nhiên, ngọt bùi. 

Ngoài là món ăn vặt hấp dẫn du khách, người dân Trùng Khánh thường ninh hạt dẻ với móng giò lợn cùng nấm hương để làm cơm đãi khách. Món này có mùi vị rất đặc biệt, cực kỳ thơm ngon. Hạt chỉ xuất hiện vào tháng 8, tháng 9 âm lịch. Ngày nay, khi được nhiều người yêu thích, người ta cũng tìm cách trồng nhiều hơn, kéo dài thời gian hơn để có thể có thêm thời gian thưởng thức được hương vị thơm ngon của mảnh đất vùng cao này.

Xôi trám

Với người dân Cao Bằng, xôi trám là một món ăn dân dã, truyền thống

Với người dân Cao Bằng, xôi trám là một món ăn dân dã, truyền thống. Nguyên liệu chính để làm xôi trám là gạo và quả trám. Trám đen có hai loại là trám nếp và trám tẻ. Thông thường, người ta hay chọn trám nếp để đồ xôi vì có vị bùi, ngọt, thịt mềm chứ không cứng và giòn như trám tẻ. 

Từng quả trám đen chỉ to bằng ngón tay cái, thon nhọn ra hai đầu và bạn phải chọn loại trám nếp chín cây có màu tím thẫm, quả còn tươi, đỉnh cuống còn dính nhựa, da quả căng, bóng, mịn không bị rộp. Ở Cao Bằng, trám đen ở thị trấn Đông Khê, huyện Thạch An là ngon nhất do khí hậu thổ nhưỡng hợp với loại cây này. Xôi trám ăn bổ, béo, vị là lạ nhưng khá là ngon so với những loại xôi thông thường như gấc, đỗ. Nên ăn thử loại xôi này một lần để cảm nhận được sự khác biệt như thế nào.

Bánh khảo

Người Tày sẽ trộn thêm nhân đậu phộng, vừng, thịt mỡ để bánh có thêm hương vị đặc biệt

Bánh khảo là loại bánh cổ truyền không thể thiếu trên bàn thờ cúng tổ tiên. Bánh được ví như là lương khô của người dân vùng cao và cũng được sếp vào danh sách những đặc sản Cao Bằng. Tuy đơn giản nhưng để làm được chiếc bánh khảo ngon đòi hỏi người làm phải tỉ mỉ từ công chọn bột. Thông thường, người Tày sẽ trộn thêm nhân đậu phộng, vừng, thịt mỡ để bánh có thêm hương vị đặc biệt. Bánh sau khi đóng khuôn xong sẽ được cắt thành từng phong nhỏ, gói lại thật khéo bằng một lớp giấy đủ màu xanh, đỏ, tím, vàng.

Miến dong đen

Bát canh miến với đầy đủ thịt gà thêm chút rau ngò khiến ai cũng cảm thấy ấm áp

Ngày tết đến, không bao giờ có thể thiếu bát canh miến trên mâm cổ cúng tất niên. Bát canh miến nghi ngút khói với đầy đủ thịt gà, mộc nhỉ, nấm hương, thêm chút rau ngò khiến ai cũng cảm thấy ấm áp vị xa quê. Những miếng miến bóng đẹp, giòn dai, có hương vị đặc trưng của bột dong mà không hề sử dụng bất kỳ một loại hóa chất nào. 

Phở chua

Phở chua được coi là món ăn đặc trưng của văn hóa ẩm thực Cao Bằng

Phở chua không chỉ được coi là món ăn đặc trưng của văn hóa ẩm thực Cao Bằng, nó còn được xếp hạng là một trong các loại đặc sản được yêu thích nhất của Việt Nam. Những sợi phở được làm se lại sau đó đặt đều trong bát, bên trên phủ những lát gan và dạ dày lợn, cộng thêm lạp sườn, vịt quay giòn cùng vài lát thịt ba chỉ,… ở trên cùng điểm một chút rau thơm, lạc rang, miến,… Cuối cùng họ sẽ rưới thêm nước sốt lấy trong bụng vịt quay pha với dấm, tỏi, đường. Sau khâu chế biến cầu kỳ, bạn sẽ được thưởng thức món phở chua ngon tuyệt vời có độ dẻo của sợi phở, độ béo của thịt quyện với vị ngậy của lạc.

Bánh áp chao

Ở vỉa hè trên đường phố Cao Bằng người ta đều bán loại bánh này

Bánh áp chao được chế biến từ bột gạo và thịt vịt, ăn kèm với một số phụ gia và rau thơm, bánh có hình dáng gần giống với một chiếc bánh rán. Bánh áp chao là món ăn được người Cao Bằng, đặc biệt là các tín đồ của ẩm thực ăn vặt ưa thích trong những ngày đông lạnh. Là thứ đặc sản riêng của người dân Cao Bằng vì thế mà trên khắp các quán ăn, vỉa hè ở Cao Bằng người ta đều bán loại bánh này.

Oanh Kim (tổng hợp) - Luhanhvietnam.com.vn