Khám phá chùa Bà Thiên Hậu – chốn tâm linh cổ nhất Sài thành

Giới thiệu về chùa Bà Thiên Hậu 

Tên chính xác bằng chữ Hán của ngôi miếu này là Thiên Hậu miếu tức miếu thờ bà Thiên Hậu. Tuy nhiên, trong suy nghĩ của người miền Nam xưa cứ nơi nào linh thiêng đều được gọi là chùa nên cái tên “chùa Bà Thiên Hậu” được sử dụng cho đến ngày nay.

Ngôi miếu tọa lạc tại số 710 đường Nguyễn Trãi, quận 5, thành phố Hồ Chí Minh. Ngay bên cạnh miếu có một Hội quán Tuệ Thành - là nơi quy tụ của một nhóm người Hoa ở Quảng Đông Trung Quốc nên chùa còn được gọi là Tuệ Thành Hội quán. Và chùa còn nằm trong khu trung tâm của Chợ Lớn nên cũng được một số người gọi là chùa Bà Chợ Lớn.

(Ảnh @ddduuu98)

Bà Thiên Hậu có tên thật là Lâm Mặc Nương, người đảo Mi Châu, thuộc Bồ Dương (Phước Kiến). Những sự tích về Bà được truyền miệng từ đời này sang đời khác nên ít nhiều sẽ có những dị bản, song chủ yếu vẫn là vẫn là đề cao một phụ nữ người Hoa có lòng hiếu thảo, dám xả thân để cứu giúp mọi người…

Chính vì vậy, vào thế kỷ 18, nhóm người Hoa gốc Tuệ Thành khi di dân sang Việt Nam sinh sống, tin tưởng sự hiển linh của bà sẽ giúp họ vượt qua được mọi trở ngại và được an cư lạc nghiệp, nên đã xây dựng ngôi chùa này để tỏ lòng biết ơn bà đã phù hộ cho họ đến vùng đất mới một cách bình yên và an toàn.

(Ảnh @adelia.nguyen)

Không chỉ là một trong những nơi thờ tự cổ nhất của người Hoa ở Sài Gòn mà ngôi miếu này còn được ví von là ngôi nhà tâm linh có tầm ảnh hưởng rất lớn đến đời sống văn hóa của những người Hoa đang sinh sống trên địa bàn thành phố.

Sau 256 năm tồn tại cũng như trải qua rất nhiều lần trùng tu, sửa chữa thì đến ngày nay, ngôi chùa này vẫn giữ được nét kiến trúc độc đáo, ấn tượng. Vì vậy, vào 7/1/ 1993 nó đã được công nhận là Di tích kiến trúc nghệ thuật cấp Quốc gia.

Rất đông người đến đây tham quan mỗi ngày (Ảnh @linqueee)

Kiến trúc độc đáo của chùa Bà Thiên Hậu

Ngôi chùa được xây theo hình ấn, có kiểu kiến trúc đặc trưng Trung Hoa với phong cách kiến trúc Á Đông thuần khiết. Là tổ hợp 4 ngôi nhà liên kết với nhau tạo thành mặt bằng giống hình chữ "khẩu" hoặc chữ "quốc". 

Tất cả các vật liệu, từ viên gạch, tấm ngói, đến những đồ gốm gắn trên mái nóc đều do thuyền buồm chở từ Trung Quốc sang. Đến cả cách thức phong tô cũng giữ y phong cách của họ, gạch xây liền không trát hồ mà vẫn thẳng đường thẳng lối như vẽ, khéo léo đến mức tưởng như chẳng ai có thể làm được sắc xảo hơn thế.

Ngôi chùa mang đậm nét Trung Quốc (Ảnh @shayneshapage)

Chùa Bà Thiên Hậu được thiết kế theo lối tam quan cách điệu ở phần cửa chính đi vào và hai bên hông có thêm hai hành lang. Những dãy nhà ở giữa tạo thành tiền điện, trung điện và hậu điện (chính điện). 

Cửa chính được trang trí đẹp mắt (Ảnh @vyvy_gl)

Tiền điện có đặt bàn thờ Phúc Đức Chánh thần bên phải và Môn Quan Vương Tả bên trái. Tại đây còn có các bia đá ghi lại truyền thuyết về Thiên Hậu Thánh Mẫu và các bức tranh lớn vẽ cảnh bà đang hiển linh trên sóng nước.

(Ảnh @6sornklin9)

Trên bia đá được ghi lại rất nhiều câu chuyện về bà Thiên Hậu (Ảnh @hacao102)

Trung điện thì được đặt bộ lư “Phát lan” có năm món (ngũ sự) được điêu khắc vô cùng tỉ mỉ, tinh xảo, đúc vào năm 1886 ở thời vua Quang Tự, hai bên là chiếc thuyền rồng cổ chạm hình nhân và chiếc kiệu cổ sơn son thếp vàng xa hoa dùng để rước Bà vào ngày vía Bà. 

Chính điện còn được gọi là Thiên hậu Cung có 3 gian, gian giữa thờ Thiên Hậu Thánh Mẫu, bên phải thờ Kim Hoa Nương Nương và bên trái thờ Long Mẫu Nương Nương. Hai gian phụ đặt các tượng thờ Quan Thánh, Địa Tạng và Thần Tài. Trong đó, nổi bật nhất là pho tượng Bà Thiên Hậu được tạc từ một khối gỗ cổ nguyên khối, cao 1m, nó vốn được thờ ở Biên Hòa nhưng đến năm 1836 đã được di chuyển về đây. Hai pho tượng còn lại thì làm bằng cốt giấy sơn màu. Tất cả các pho tượng đều được khoác áo thêu rất lộng lẫy.

Bức tượng Bà Thiên Hậu được tạc tinh xảo (Ảnh @snow230187)

Ngoài ra, các hình hoa lá, chim thú và hoành phi, câu đối với màu sắc chủ đạo là màu đỏ và vàng được trang trí ở đây cũng mang đến sự sang trọng, ấm áp và huyền bí cho ngôi chùa.

Những bức tranh đủ màu sắc khiến ngôi chùa trở nên thu hút (Ảnh @veralin.xx)

Đặc biệt, chùa Bà Thiên Hậu còn có khoảng 400 đồ cổ, trong đó có các bức tranh đắp nổi hình các con vật "tứ linh" là long ly quy phụng. Trên nóc chùa và mái hiên, vách tường có gắn các tượng, phù điêu bằng gốm nung dựa theo các điển tích của Trung Quốc và rất nhiều đỉnh trầm, lư trầm và lư hương...

Ngôi chùa còn lưu giữ rất nhiều đồ cổ (Ảnh @shiroangphotography)

Giữa các dãy nhà này có một khoảng trống gọi là thiên tỉnh (giếng trời), giúp không gian chùa trở nên thoáng đãng, chiếu đủ ánh sáng cho các điện và có chỗ thoát khói hương.

Khoảng sân giữa rộng rãi (Ảnh @pojechana)

Những trải nghiệm khó quên tại chùa Bà Thiên Hậu

Bước qua cánh cổng nhỏ, chắc chắn bạn sẽ bị thu hút bởi vẻ trầm mặc và huyền bí của ngôi chùa. Mọi thứ đều như được nhuốm màu thời gian khiến cho không gian càng trở nên cô tịnh. 

Điểm nhấn của ngôi chùa là những chiếc vòng nhang cuộn tròn xoắn ốc treo lơ lửng trên không gian tạo thành một hình ảnh rất độc đáo và ấn tượng. Bạn có thể ghi lại những lời chúc hay tâm nguyện của mình lên giấy, sau đó treo lên cùng những vòng nhang để cầu xin với bà Thiên Hậu.

Những vòng nhang tạo thành hình ảnh rất đẹp mắt (Ảnh @tt.vievy99)

Người ta thường treo vòng nhang lên cùng những tấm giấy ước nguyện (Ảnh @ammii_ampp)

Ngôi miếu Bà Thiên Hậu được người dân đồn thổi là nơi cầu tự rất linh thiêng nên với người hành hương, nơi tâm linh này chính là địa điểm không thể bỏ qua trong chuyến du lịch Sài Gòn của mình đâu nhé.

Nhất là vào mỗi dịp lễ Tết như: Tết Nguyên Đán, Tết Nguyên Tiêu, Tết Đoan ngọ hoặc vào các ngày mùng 1, ngày rằm hàng tháng thì ngôi chùa lại tấp nập người đến để cầu duyên, cầu lộc, cầu tài và cầu một đời bình yên, an nhiên cho bản thân và gia đình. Chính vì thế, lư hương lúc nào cũng nghi ngút khói, mùi nhang thơm thoang thoảng trong gió, tan vào hư không, mang theo những ước nguyện từ tận đáy lòng đến những đấng linh thiêng.

Đến đây là không thể không lễ bái đâu (Ảnh @lehatruc)

Khói hương lúc nào cũng nghi ngút (Ảnh @hyelim_ryu)

Không chỉ để cầu nguyện, tĩnh tâm, mà ngôi chùa Bà Thiên Hậu còn thu hút rất nhiều các bạn trẻ đến đây du xuân và chiêm ngưỡng kiến trúc độc đáo của chùa. 

Tết đến khung cảnh ở đây rất đẹp luôn đấy (Ảnh @sangtcm)

Mỗi góc của chùa đều có một nét đẹp riêng, từ những bảng sớ màu hồng bắt mắt, những hàng rào xanh vững chãi cho đến những khoảng không gian giữa hai bức tường gạch cổ kính đều cho bạn những bức ảnh cực chất không ở đâu có luôn.

Lên hình lung linh luôn nhé (Ảnh @hannah.v27)

Góc sống ảo triệu view (Ảnh @builinh1807)

Và nếu bạn đang cần tìm một nơi chụp hình cưới mang hơi hướng “cổ đại” như phim Trung Quốc thì đây chính là một địa điểm cực kỳ lý tưởng luôn đấy.

Bộ ảnh cưới "cực phẩm" tại chùa (Ảnh @huyendieudieuhuyen)

Thời điểm thích hợp để ghé thăm chùa Bà Thiên Hậu

Nếu muốn hòa mình vào không khí vui tươi của lễ hội thì bạn nên đến đây vào ngày 22 đến 24/3 âm lịch. Vì đây là ngày tổ chức Lễ vía bà Thiên Hậu - lễ hội lớn nhất hằng năm của chùa Bà.

Vào ngày này, từ người Hoa cho đến người Việt đều đến cúng lễ rất đông. Bạn sẽ được chứng kiến cảnh tượng Bà Thiên Mẫu được đặt trên một chiếc kiệu và được người dân rước đi xung quanh một vòng chùa. Cùng với đó là nhiều hoạt động như: múa lân, múa sư tử, múa rồng, các đội nhạc dân tộc vừa múa hát vừa biểu diễn nghệ thuật… vô cùng sôi động và náo nhiệt đấy nhé.

Ngày lễ hội có rất nhiều người đến xem nên không khí rất vui nhộn (Ảnh @oial.adventures)

Còn nếu muốn tìm một chốn an nhiên, tĩnh lặng để thành tâm thắp nén hương cầu nguyện thì trong những khoảng thời gian còn lại, bạn đến lúc nào cũng được. 

Đến với Sài Gòn, nhất định phải một lần ghé thăm chùa Bà Thiên Hậu để tâm hồn được an yên, tĩnh lặng trước những xô bồ, những áp lực của công việc và cuộc sống đấy nhé.

Thái Hà (Tổng hợp) - Luhanhvietnam.com.vn

Ảnh: Internet