Lạc bước vào không gian văn minh vĩ đại tại thư viện Alexandria Ai Cập

Đôi nét về thư viện Alexandria Ai Cập

Thư viện Alexandria nằm tại thành phố Alexandria của Ai Cập cổ đại, là một trong những trung tâm học thuật và tri thức vĩ đại nhất trong lịch sử nhân loại. Được thành lập vào khoảng thế kỷ thứ 3 trước Công nguyên dưới triều đại của Ptolemaios I, thư viện này không chỉ là kho lưu trữ sách vở khổng lồ mà còn là nơi quy tụ các nhà học giả, triết gia và nhà khoa học hàng đầu thời bấy giờ. Mục tiêu của Thư viện Alexandria là tập hợp toàn bộ kiến thức của thế giới cổ đại, bao gồm các bản thảo, tài liệu về văn học, lịch sử, toán học, thiên văn học, y học và nhiều lĩnh vực khác. Người ta ước tính rằng thư viện có thể chứa tới vài trăm ngàn cuộn giấy cói, trở thành một trung tâm nghiên cứu và trao đổi học thuật vô cùng quan trọng.

Ngoài việc lưu trữ tài liệu, thư viện Alexandria còn tổ chức các hoạt động học thuật như thảo luận, giảng dạy và nghiên cứu. Nhiều nhà khoa học nổi tiếng như Euclid, Archimedes, Eratosthenes đã từng làm việc tại đây, góp phần phát triển tri thức của nhân loại. Thư viện được xem như biểu tượng cho tinh thần tìm kiếm tri thức và sự cống hiến cho khoa học.

Tuy nhiên, số phận của thư viện Alexandria cũng rất bi thương khi nhiều lần bị phá hủy trong các cuộc xung đột và chiến tranh qua các thời kỳ. Dù vậy, thư viện Alexandria vẫn luôn được coi là một biểu tượng vĩ đại của văn hóa và trí tuệ, đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong lịch sử phát triển giáo dục và nghiên cứu của thế giới cổ đại. Ngày nay, ý tưởng về thư viện Alexandria truyền cảm hứng cho nhiều dự án văn hóa và giáo dục trên toàn cầu.

Thư viện Alexandria Ai Cập. Ảnh: @arquitecturaviva

Nên ghé thăm thư viện Alexandria vào thời điểm nào trong năm?

Nếu bạn đang lên kế hoạch ghé thăm thư viện Alexandria ở Ai Cập, việc chọn thời điểm thích hợp trong năm sẽ giúp chuyến đi của bạn trở nên dễ chịu và trọn vẹn hơn. Alexandria nằm bên bờ biển Địa Trung Hải, vì vậy khí hậu nơi đây mang đặc trưng của vùng Địa Trung Hải với mùa hè nóng và mùa đông mát mẻ, có thể đôi lúc se lạnh. Thời điểm lý tưởng nhất để tham quan thư viện Alexandria thường là vào mùa xuân (từ tháng 3 đến tháng 5) hoặc mùa thu (từ tháng 9 đến tháng 11). Vào những tháng này, thời tiết rất dễ chịu, không quá nóng như mùa hè và không quá lạnh như mùa đông, nhiệt độ dao động khoảng từ 20 đến 28 độ C, rất phù hợp để bạn thoải mái khám phá và tìm hiểu.

Mùa hè ở Alexandria có thể rất nóng và ẩm, nhiệt độ có thể lên đến trên 35 độ C, điều này có thể gây khó chịu khi bạn di chuyển nhiều hoặc tham quan các điểm ngoài trời gần đó. Ngược lại, mùa đông, mặc dù mát mẻ nhưng thỉnh thoảng có thể có những cơn mưa nhẹ và gió biển khá lạnh, làm giảm trải nghiệm tham quan. 

Thời tiết ở đây mạng đặc trưng của vùng Địa Trung Hải. Ảnh: @rahafyasser00

Cách di chuyển đến thư viện Alexandria 

Để đến thư viện Alexandria, bạn có nhiều lựa chọn phương tiện di chuyển tùy thuộc vào vị trí xuất phát và sở thích cá nhân. Nếu bắt đầu từ thủ đô Cairo, cách Alexandria khoảng 220 km về phía tây bắc, phương án phổ biến nhất là đi xe buýt hoặc xe ô tô riêng. Xe buýt từ Cairo đi Alexandria rất thuận tiện và có nhiều chuyến chạy trong ngày, thời gian di chuyển trung bình khoảng 3 đến 4 giờ. Nếu thích sự thoải mái và linh hoạt hơn, bạn có thể thuê xe hơi hoặc sử dụng dịch vụ taxi hoặc xe ô tô có tài xế, giúp bạn chủ động dừng chân tham quan các điểm dọc đường.

Ngoài ra, từ Cairo bạn cũng có thể chọn đi tàu hỏa đến Alexandria, đây là cách di chuyển được nhiều người ưa thích bởi sự nhanh chóng và giá cả hợp lý. Chuyến tàu thường mất khoảng 2,5 đến 3 tiếng và ga tàu Alexandria nằm khá gần trung tâm thành phố cũng như hư viện Alexandria, thuận tiện cho việc di chuyển sau khi đến nơi.

Khi đã ở Alexandria, việc di chuyển đến thư viện Alexandria rất dễ dàng vì thư viện nằm ngay trung tâm thành phố ven biển, gần nhiều điểm tham quan khác. Bạn có thể sử dụng taxi địa phương hoặc xe tuk-tuk để đến thẳng thư viện hoặc nếu thích khám phá không gian xung quanh, có thể đi bộ từ các khu vực trung tâm. Thành phố Alexandria cũng có dịch vụ xe buýt nội thành giúp bạn di chuyển tiết kiệm hơn.

Ảnh: @dianadelrey

Lịch sử của thư viện

Thư viện Alexandria không chỉ là một kho tàng tri thức mà còn là một công trình kiến trúc phức tạp và rộng lớn, được xây dựng theo tầm nhìn phát triển văn hóa và học thuật của triều đại Ptolemy. Nhận thấy tầm quan trọng của việc thúc đẩy một trung tâm nghiên cứu và giáo dục đẳng cấp, các vị vua Ptolemy đã dành nhiều khoản đầu tư lớn để mở rộng thư viện, biến nơi đây thành một khu phức hợp đa chức năng. Theo ghi chép của nhà sử học Diodorus Siculus, mặc dù chi tiết kiến trúc của thư viện vẫn còn nhiều điều bí ẩn, nhưng vào thời kỳ hưng thịnh, khu phức hợp này bao gồm nhiều công trình khác nhau như giảng đường, phòng thí nghiệm, phòng họp, khu vườn thư giãn, nhà ăn và thậm chí cả một sở thú. Điều đặc biệt là thư viện còn có một trường y khoa, nơi sinh viên được phép thực hành giải phẫu, một hoạt động rất hiếm gặp ở châu Âu cho đến tận thời kỳ Phục Hưng thế kỷ 15.

Thư viện được xây dựng theo tầm nhìn phát triển văn hóa và học thuật của triều đại Ptolemy. Ảnh: @itenrafaat

Bộ sưu tập ở thư viện Alexandria 

Về mặt nội dung, thư viện Alexandria từng lưu giữ khoảng nửa triệu tác phẩm viết tay, trải rộng trên nhiều lĩnh vực như văn học, triết học, khoa học, tôn giáo, thần thoại và y học. Giáo sư khảo cổ học Willeke Wendrich tại Đại học California, Los Angeles, nhấn mạnh rằng thư viện chứa đựng những tác phẩm của các triết gia vĩ đại Hy Lạp cổ đại như Plato, Aristotle, Pythagoras; các nhà thơ và nhà biên kịch nổi tiếng như Aeschylus, Sophocles, Euripides, Sappho cùng với sách y học của Hippocrates và các nghiên cứu khoa học từ Thales, Democritus đến Anaximander.

Thư viện cũng không giới hạn kiến thức trong phạm vi văn hóa Hy Lạp mà còn thu thập những tác phẩm quý giá từ nhiều nền văn minh khác như Ai Cập cổ đại, Babylon, Ba Tư, Assyria, Ấn Độ cùng với các tài liệu liên quan đến Do Thái giáo, Hỏa giáo và Phật giáo. Để xây dựng bộ sưu tập đồ sộ này, các vị vua Ptolemy đã cử các nhóm người đi khắp nơi để mua hoặc sao chép các bản thảo quý hiếm, đặc biệt ưu tiên những bản nguyên bản và cổ xưa nhất. Thậm chí, dưới triều đại Ptolemy III Euergetes, bất kỳ tàu thuyền nào cập cảng Alexandria đều phải giao nộp tài liệu mà họ mang theo, để được sao chép và lưu giữ trong thư viện, rồi gửi trả lại bản sao cho chủ tàu.

Khi số lượng cuộn giấy cói tăng lên quá lớn và không thể chứa hết trong tòa nhà chính, triều đại Ptolemy đã cho xây thêm một thư viện thứ hai mang tên Serapeum, hoạt động từ khoảng năm 246 đến 222 trước Công nguyên, nhằm mở rộng không gian lưu trữ và tiếp tục giữ vai trò trung tâm tri thức quan trọng của thế giới cổ đại.

Nơi đây từng lưu giữ khoảng nửa triệu tác phẩm viết tay, trải rộng trên nhiều lĩnh vực. Ảnh: @mariasmourad

Sự hoang tàn của thư viện

Thư viện Alexandria từng là biểu tượng của tri thức và học thuật nhưng cuối cùng lại trải qua quá trình suy tàn kéo dài và phức tạp. Một trong những sự kiện gây tranh cãi nhất liên quan đến sự sụp đổ của thư viện là vụ hỏa hoạn xảy ra vào năm 48 trước Công nguyên, khi Julius Caesar – nhà lãnh đạo quân sự và chính trị La Mã đang chiếm giữ thành phố Alexandria trong cuộc nội chiến. Theo các nhà sử học cổ đại như Plutarch và Seneca, Caesar đã ra lệnh thiêu đốt các tàu thuyền tại cảng để ngăn quân địch tiếp cận và đám cháy này đã lan rộng, khiến phần lớn thư viện bị phá hủy. Plutarch mô tả rằng Caesar buộc phải dùng lửa làm vũ khí để chống lại nguy cơ bị bao vây và đám cháy kéo theo thiệt hại nặng nề cho kho sách quý giá.

Tuy nhiên, nhiều nhà nghiên cứu hiện đại cho rằng câu chuyện này có thể đã bị thổi phồng quá mức. Mặc dù có hỏa hoạn trong thời gian Caesar chiếm đóng, các bằng chứng cho thấy thư viện vẫn tồn tại trong một thời gian sau đó. Những học giả như Strabo vẫn đề cập đến việc sử dụng tài liệu từ thư viện Alexandria, chứng tỏ nó chưa hoàn toàn biến mất ngay lập tức sau sự kiện năm 48 TCN.

Theo giáo sư Willeke Wendrich, sự sụp đổ của thư viện không phải là kết quả của một sự kiện duy nhất mà là một quá trình kéo dài qua nhiều thế kỷ. Sức ảnh hưởng của thư viện dần giảm sút, các bộ sưu tập quý giá bị phân tán hoặc phá hủy, còn các tòa nhà từng là trung tâm học thuật dần được chuyển đổi công năng, ví dụ như thành nhà thờ hoặc công trình khác. Trong thời gian này, các thành phố khác như Rome và Athens nổi lên trở thành những trung tâm tri thức mới với các thư viện danh tiếng riêng, thay thế dần vị trí mà thư viện Alexandria từng nắm giữ trong thế giới cổ đại.

Ảnh: @veronica_saxophonist

Giữa lòng thành phố mang đậm dấu ấn lịch sử, thư viện Alexandria tỏa sáng như một biểu tượng của tri thức và sự khai sáng. Đến đây, du khách không chỉ được chiêm ngưỡng một công trình tuyệt đẹp mà còn có cơ hội chạm vào chiều sâu của văn minh nhân loại, nơi tri thức cổ xưa và hiện đại cùng hội tụ và lan tỏa.

Hà My (tổng hợp) - luhanhvietnam.com.vn

Ảnh: Internet