Thung lũng MZab Algeria: Di sản thế giới cần được bảo tồn

Giới thiệu về thung lũng MZab Algeria

Nằm cách Thủ đô Algiers khoảng 600 km về phía Nam và ở phía Bắc của sa mạc Sahara là 5 ngôi làng của thung lũng MZab Algeria (Ghardaia, Melika, Beni Isguen, Bou Noura và El Atteuf). Các ngôi làng đó đã tạo nên một quần thể đồng nhất trong sa mạc và là dấu ấn rõ nét của nền văn minh đô thị với văn hoá vô cùng đặc sắc. Trải qua khoảng 700 - 1000 năm, những ngôi làng đó vẫn được bảo tồn khá nguyên vẹn từ lối sống, phong tục tập quán đến những công trình với cách xây dựng từ thế kỷ XI. Năm 1982, UNESCO đã công nhận thung lũng là Di sản thế giới. 

Thung lũng MZab Algeria. Ảnh: souad_mekici

Thung lũng này đã được công nhận là Di sản thế giới 

Mỗi một thị trấn ở thung lũng Mzab Algeria đều có vai trò riêng. Ghardaia là thị trấn chính, El Atteuf Tajnint là khu định cư lâu đời nhất trong vùng, Beni Isguen At Isjen là thị trấn chứa đựng nhiều điều bí ẩn và hoạt động tôn giáo mạnh mẽ, Bounoura At Bunur là tuyến phòng thủ và Melika At Mlishet tuy có diện tích nhỏ nhưng chứa đựng nhiều điều độc đáo. 

Ảnh: newgirlnyc

Đi lang thang quanh thung lũng Mzab sẽ giúp du khách được chiêm ngưỡng kiến trúc độc đáo được xây dựng để chế áp lại sự khắc nghiệt của thời tiết. Bỏ lại nhịp sống hiện đại, tấp nập lại phía sau, đến khám phá những ngôi làng cổ ở Mzab bạn sẽ cảm nhận được sự chân thực của một thế giới mới với bầu không khí rất khác biệt. Đó sẽ là nơi mà du khách sẽ được tự mình hoà nhập vào những khu chợ truyền thống, những con đường rải sỏi, những quầy hàng nhỏ và thấy người dân khoác lên mình những bộ trang phục dân tộc đặc trưng.

Các con hẻm đầy màu sắc. Ảnh: malek_hadjm

Trang phục dân tộc của người bản địa. Ảnh: liziseli

 
Ngay từ thời gian đầu hình thành, thung lũng Mzab đã là một trung tâm thương mại nhộn nhịp, sầm uất. Ngày nay, nơi đây vẫn đang phát triển công nghiệp sản xuất các mặt hàng như may mặc, sản suất giấy, dệt thảm, bao bì, chế tác đồ đồng, sản xuất đồ gỗ, chế biến thực phẩm, chế tác đồ trang sức,... Ngoài ra còn chú trọng đầu tư cho du lịch, từ đó đã tạo ra nhiều việc làm phi nông nghiệp cho người dân. 

Khu chợ truyền thống 
 

Di chuyển tới thung lũng MZab Algeria

Sân bay gần với thung lũng Mzab Algeria nhất là Noumérat - Moufdi Zakaria, cách thị trấn Ghardaia khoảng 15km. Ở đây hiện có một số hãng hàng không hoạt động như Tassili, Saudia, Air Algeria. Khi xuống sân bay ở Ghardaia thì du khách có thể sử dụng các phương tiện công cộng như xe buýt để di chuyển đến chỗ ở và các điểm tham quan mình mong muốn. 

Xe buýt ở Mzab

Lịch sử của thung lũng MZab Algeria

Do là tuyến đường quan trọng để đi lại, vận chuyển hàng hoá từ Bắc - Nam nên thung lũng Mzab Algeria có người định cư từ rất lâu đời, thậm chí đã xuất hiện từ thời kỳ đồ đồng. Nhóm người đầu tiên ở vùng đất này là người Berber đã được người Ibadite hướng dần sang đạo Hồi. Khi họ bị áp bức, bóc lột đã tìm thấy sự bình yên ở Mzab rồi định cư tại đó trong suốt 10 thế kỷ. Ở thung lũng, các cư dân đã tiến hành quy hoạch và xây dựng một loạt các thị trấn với những bức tường bao quanh.

Thung lũng Mzab có con người định cư từ lâu đời 

Kiến trúc đặc biệt ở thung lũng Mzab 

Mỗi một thành quách nhỏ trong thung lũng được bao bọc bởi các bức tường lớn và bảo vệ bởi một nhà thờ Hồi giáo có chức năng như một pháo đài trong trường hợp bị bao vây, xâm lược và có một kho vũ khí, chứa ngũ cốc. Các ngôi nhà ở của người dân được xây dựng theo một vòng tròn đồng tâm cho tới thành luỹ. Mỗi ngôi nhà sẽ tạo nên một ô hình khối theo tiêu chuẩn định sẵn minh hoạ một xã hội bình đẳng được lập nên trên nguyên tắc tôn trọng cấu trúc gia đình để duy trì sự thân thiết và quyền riêng tư của mỗi thành viên. 

Kiến trúc độc đáo ở Mzab

Năm thị trấn trải dọc theo thung lũng Mzab Algeria trong phạm vi 10km và được lập nên bởi một giáo phái Hồi giáo ly khai trong khoảng thời gian từ 1013 đến 1355. Kiến trúc các thị trấn này được xây dựng dựa trên đáp ứng một cuộc sống cộng động bình đẳng có khả năng thích nghi tuyệt vời với môi trường khắc nghiệt. Những thị trấn đó đã trở thành nguồn cảm hứng cho nhiều nhà quy hoạch, kiến trúc đô thị đương đại. 

Các công trình này được xây từ 1013 - 1355

Kiến trúc đô thị độc đáo của con người xưa 

Trải nghiệm thú vị ở thung lũng MZab Algeria
 

Ghé thăm Ghardaia

Thị trấn chính ở thung lũng Mzab Algeria chính là Ghardaia. Cho dù là một thị trấn đông dân ở thung lũng nhưng nếp sống cổ xưa vẫn được giữ gìn và bảo tồn tốt. Những người đàn ông và phụ nữ luôn mặc những bộ trang phục truyền thống và các ngôi nhà giản chiếm ưu thế lớn trong toàn bộ kiến trúc thị trấn. 

Ghardaia là thị trấn chính ở Mzab. Ảnh: farahtoumi94

Khi đi bộ trên các con phố nhỏ hẹp, bạn cảm nhận rằng nhịp sống ở đây thật bình dị và dường như thời gian chẳng hề trôi đi ở thị trấn này. Ghardaia cũng là nơi duy nhất ở Mzab có sân bay riêng. Khi đến khám phá, du khách sẽ có cơ hội chiêm ngưỡng các tác phẩm chạm khắc thời Trung cổ và đi dạo ở các khu chợ Hồi giáo để ngắm nghía rất nhiều chiếc thản lông dê nổi tiếng. 

Ảnh: dj_mounaim

Ghé thăm Beni Isguen

Beni Isguen được xem là trung tâm tôn giáo của thung lũng Mzab Algeria và khách du lịch sẽ chỉ được phép vào thị trấn tham quan khi có hướng dẫn viên. Người ngoài sẽ không được phép đi vào thị trấn trong những buổi càu nguyện giữa trưa hoặc sau khi mặt trời lặn. Đặc biệt ngoài cư dân địa phương thì không ai được ngủ lại qua đêm trong thị trấn. Người dân ở đây sống theo truyền thống lâu đời của đạo Hồi, rất hiếm đi ra ngoài để giữ gìn sự trong sạch của mình. Khách du lịch khi đến đây đều muốn chiêm ngưỡng kiến trúc nhà thờ màu trắng xây từ thế kỷ XII và tìm hiểu một vài đồ thủ công được sản xuất trong thị trấn, bao gồm: thảm, trang sức, đồ đồng. 

Ảnh: martine_k_off

Tham quan các di tích cổ 

Thung lũng Mzab là nơi được biết đến với nhiều di tích lịch sử được xây dựng khéo léo, tài tình của bàn tay con người khi biết cách tạo nên vẻ đẹp dưới mọi hoàn cảnh khắc nghiệt. Ở thung lũng có nhiều toà nhà cổ, số lượng lớn các công trình thuỷ lợi và các địa điểm khảo cổ được bảo tồn tốt. Nơi đây chính là cái nôi của nền văn minh cổ đại mà hiện nay có sự kết hợp hoàn hảo giữa hệ thống đô thị hoá, tổ chức xã hội, hình thái kiến trúc, cân bằng sinh thái và kiểm soát nước. 

Một công trình nổi tiếng ở thung lũng Mzab. Ảnh: malek_hadjm

Một chuyến thăm đến thung lũng MZab Algeria sẽ là một hành trình hấp dẫn trong chuyến du lịch Bắc Phi bởi lối sống giản dị, chậm rãi trái ngược với sự sôi động ở Thủ đô Algiers. 

Hà My (tổng hợp) - luhanhvietnam.com.vn

Ảnh: Internet