Lên Cao Bằng, nghe truyền thuyết về quần thể hồ Thang Hen

Quần thể hồ Thang Hen ở Cao Bằng có 36 hồ tự nhiên

Hiện nay, quần thể hồ Thang Hen có 36 hồ tự nhiên, mỗi hồ cách xa nhau vài chục hoặc vài trăm mét. Các hồ đều có bờ ngăn riêng, tuy nhiên tất cả đều thông nhau bởi các hang động ngầm dưới lòng đất. 36 hồ nước ngọt tự nhiên này nằm trong một thung lũng rộng lớn tiếp giáp giữa xã Quốc Toản (Trà Lĩnh) và xã Ngũ Lão (Hòa An). Những tên hồ được đặt theo tiếng địa phương, như: Thang Vạt, Nà Ma, Thang Loỏng, Thang Hoi... có từ hàng trăm năm nay. Trong đó, Thang Hen là hồ lớn nhất trong quần thể 36 hồ. Hồ Thang Hen có chiều dài gần 2.000 m, rộng 500 m, được bao quanh bởi những tán rừng già xen lẫn những mỏm đá tai mèo và có độ sâu tới 40m.

Huyền thoại về hồ Thang Hen luôn để lại sự tò mò cho mọi du khách khi đến thăm

Huyền thoại về hồ Thang Hen luôn để lại sự tò mò cho mọi du khách khi đến thăm. Theo truyền thuyết dân gian, ngày xưa ở Cao Bằng có một chàng trai tên là Sung thông minh tuấn tú. Chàng thi đỗ làm quan và được vua ban thưởng bảy ngày vinh quy bái tổ. Về quê, chàng kết hôn cùng nàng Boóc xinh đẹp. Mải quyến luyến bên người vợ xinh đẹp mới cưới, chàng quên mất ngày trở về kinh. Đến đêm thứ bảy chàng mới sực nhớ, vội chia tay vợ và bố mẹ chạy về kinh. Giữa đêm tối trong rừng hoang, Chàng chạy được 36 bước chân thì ngã đầu đập vào núi rồi chết. 36 bước chân của chàng ngày nay là 36 cái hồ lớn nhỏ với những tên gọi khác nhau của tiếng địa phương thuộc huyện Trà Lĩnh. Những tên hồ được đặt theo tiếng địa phương, như: Thang Vạt, Nà Ma, Thang Loỏng, Thang Hoi... có từ hàng trăm năm nay.Tương truyền rằng nơi chàng nằm xuống chính là hồ Thang Hen ngày nay và là hồ lớn nhất trong quần thể 36 hồ.

Mặt hồ Thang Hen như chiếc gương màu ngọc bích mờ ảo

Mặc dù 36 hồ nước ngọt tự nhiên trong quần thể hồ Thang Hen đều có bờ ngăn riêng nhưng tất cả đều thông nhau bởi các hang động ngầm dưới lòng đất. Phong cảnh sơn thủy hữu tình gắn liền với những truyền thuyết, sự tích, kỳ bí đã thu hút nhiều bạn trẻ đến đây khám phá. Sáng tinh mơ, khi những dải mây trắng bồng bềnh còn vắt ngang sườn núi, từ trên cao phóng tầm mắt xuống, bạn có thể thấy mặt hồ Thang Hen như chiếc gương màu ngọc bích mờ ảo. Hồ có hình thoi, nằm gọn gàng trong những tán rừng già xen lẫn những mỏm đá tai mèo, trông xa như một cái “đuôi ong” khổng lồ đúng như ý nghĩa của từ “Thang Hen” trong tiếng dân tộc Tày.

Quần thể hồ Thang Hen nằm trong vùng Công viên địa chất Toàn cầu UNESCO Non nước Cao Bằng

Thang Hen theo tiếng địa phương có nghĩa là “đuôi ong”, bởi từ trên cao phóng tầm mắt nhìn xuống, du khách sẽ thấy toàn cảnh hồ có hình dạng tựa như đuôi một con ong khổng lồ. Quần thể hồ Thang Hen nằm trong vùng Công viên địa chất Toàn cầu UNESCO Non nước Cao Bằng. Theo các nhà khoa học, quần thể hồ - sông - hang ngầm Thang Hen phát triển trong đá vôi hệ tầng Bắc Sơn. Ở nơi giao nhau giữa các hệ đứt gãy phương Tây Bắc - Đông Nam, Đông Bắc - Tây Nam, á kinh tuyến và á vĩ tuyến.

Thang Hen theo tiếng địa phương có nghĩa là “đuôi ong”

Các hồ nằm ở đáy các lũng kín, xung quanh là các đỉnh vẫn còn liên kết với nhau qua các yên ngựa thấp, tạo nên cảnh quan dạng cụm lũng - đỉnh điển hình. Các đỉnh khá bằng nhau, là tàn dư của một bề mặt san bằng ở độ cao khoảng 650m, trong khi đáy các lũng dao động trong khoảng 550 - 600m. Các ngấn nước cho thấy mực nước hồ dao động trong khoảng 20m xung quanh mức 600m. Một vài tầng hang hóa thạch quan sát thấy trong khoảng độ cao 600 - 650m trong khi hang hoạt động còn ở mức thấp hơn. Theo kết quả khảo sát năm 2012 của đoàn chuyên gia hang động Pháp - Việt, một phần hệ thống hang ngầm kết nối với hồ Thang Hen phát triển tới 820m theo phương á kinh tuyến và á vĩ tuyến và sâu tới 54 m so với địa hình hiện tại.

Khu du lịch sinh thái hồ Thang Hen đang được đầu tư khá quy mô

Khu du lịch sinh thái hồ Thang Hen đang được đầu tư khá quy mô, với hệ thống khu nhà sàn gỗ với hàng trăm phòng ngủ, nhà hàng ăn uống, sân chơi tennis... sẵn sàng phục vụ khách đến tham quan du lịch, nghỉ dưỡng. Ở đây, du khách có thể thưởng thức các món từ hồ Thang Hen như: cá dầm xanh, cá anh vũ, tôm núi, gà đồi, lợn quay, rau bò khai…; và trong cảm giác lâng lâng từ hương vị nồng ấm của rượu ngô, men lá, du khách sẽ được đắm chím trong làn điệu ngọt ngào của câu sli, câu lượn say đắm lòng người.

Hồ Thang Hen là nơi sinh sống của hơn 100 loài cá khác nhau

Nhiều thông tin cho biết hồ Thang Hen là nơi sinh sống của hơn 100 loài cá khác nhau, trong đó có một số loài quý hiếm như: cá cháy, cá nheo, anh vũ, bò râu, bống bớp... Cá ở đây lớn rất nhanh bởi chúng được sống trong môi trường trong lành, và có nguồn thức ăn tự nhiên dồi dào.

Rừng núi quanh hồ có hệ thực vật phong phú, với các loài cây gỗ quý như nghiến cổ thụ tuổi thọ hằng trăm năm và nhiều giống hoa lan rừng đẹp mắt... Bên cạnh đó là những loài thú hoang dã như khỉ vàng, gà gô, chim gáy rừng...

Vào mùa lũ, khi các hồ khác chuyển màu đỏ lựng thì nước hồ Thang Hen vẫn xanh biếc

Độc đáo là, hàng ngày mực nước hồ có 2 đợt dâng lên và hạ xuống như thủy triều. Hay vào mùa lũ, khi các hồ khác chuyển màu đỏ lựng thì nước hồ Thang Hen vẫn xanh biếc. Đặc biệt nữa là vào khoảng tháng 9 - 10, có đêm nước hồ bị rút cạn chỉ trong vài giờ đồng hồ, rồi đầy lại sau đó. Khi hồ cạn, có thể trông thấy trên mặt bùn có các miệng hố, xung quanh là những thân cây xếp xoay như được xoắn hút xuống, đó chính là những cửa hang, suối ngầm bí ẩn.

Hàng ngày mực nước hồ có 2 đợt dâng lên và hạ xuống như thủy triều

Đến đây tham quan, bạn sẽ có dịp đi thuyền trên mặt hồ xanh biếc, thỏa thích ngắm nhìn thiên nhiên tươi đẹp, khám phá hang Thang Hen; hay đơn giản thả bộ dạo chơi quanh bờ hồ, tận hưởng bầu không khí trong lành, khoáng đạt; hoặc tham gia một chuyến thăm bản làng dân tộc gần hồ, tìm hiểu văn hóa bản địa...

Hang Thang Hen

Sau đó, thưởng thức các món ăn đặc sản Cao Bằng chế biến từ sản vật vùng hồ như cá dầm xanh om trám, cá anh vũ xào ớt, tôm núi kho me... hay gà đồi, lợn quay, rau bò khai thơm ngon có tiếng... cùng hương vị rượu nồng ấm chưng cất từ ngô và men lá theo phương pháp cổ truyền của người Tày. Tối đến, bên ánh lửa trại bập bùng, bạn còn được xem đội văn nghệ gồm các cô gái, chàng trai người Tày trình diễn các làn điệu hát sli, hát then, hát lượn say đắm.

Hãy một lần lên Cao Bằng để tới ngắm hồ Thang Hen

Hiện nay, với sự đầu tư của địa phương, quần thể hồ Thang Hen đã trở thành một điểm du lịch sinh thái và nghỉ dưỡng lý tưởng cho khách du lịch. Xung quanh hồ đã có khu nhà nghỉ, có tổ thuyền chèo đưa khách đi tham quan. Du khách đến đây còn được thưởng thức các món ăn dân tộc từ sản phẩm của hồ như cá rầm xanh om trám, cá anh vũ xào ớt, tôm núi kho me…ngoài ra còn có cháo ngô, rượu ngô, gà đồi, lợn quay, rau bò khai thơm ngon nổi tiếng. Đặc biệt, các làn điệu hát sli, hát then, hát lượn say đắm lòng người.

Oanh Kim (Tổng hợp) - Luhanhvietnam.com.vn