Nhân ngày nhà giáo tìm hiểu di tích Văn Miếu Quốc Tử Giám - Hà Nội

Văn Miếu Quốc Tử Giám ở đâu? Làm sao để tới khu Văn Miếu?

Di tích lịch sử Văn Miếu Quốc Tử Giám tọa lạc tại số 58 Quốc Tử Giám, Q.Đống Đa, Hà Nội. Quần thể di tích rộng tới 54,331m2 gồm hồ Minh Đường, vườn Giám và Nội Tự. 4 mặt Văn Miếu nhìn ra 4 con phố: Nguyễn Thái Học, Quốc Tử Giám, Tôn Đức Thắng, Văn Miếu.

Để tới Văn Miếu, du khách có thể đi các tuyến bus nội thành như 02, 23, 38, 25, 41. Hoặc nếu sử dụng phương tiện cá nhân, từ Hồ Gươm bạn đi đường Lê Thái Tổ, rẽ phải vào đường Tràng Thi, đi về phía đường Cửa Nam, Nguyễn Khuyến rồi rẽ trái vào đường Văn Miếu là đến. 

Thông tin tham quan di tích:

- Giờ mở cửa: 08:00 - 18:00

- Giá vé vào cửa : 20.000đ/người lớn, 10.000đ/trẻ em (Áp dụng chung cho cả khách Việt Nam lẫn khách nước ngoài).

Văn Miếu Quốc Tử Giám nằm trầm lặng trong lòng Hà Nội

Lịch sử Văn Miếu Quốc Tử Giám

Văn Miếu được xây dựng năm 1070 dưới thời vua Lý Thánh Tông. Nếu như lúc đầu công trình được xây lên chỉ với mục đích là nơi thờ các bậc Tiên thánh, Tiên sư của đạo Nho như Khổng Tử, Chu Công và Tứ phối và là chỗ học của con vua thì tới năm 1076, Quốc Tử Giám được thành lập bên cạnh trở thành trường đại học đầu tiên của nước Việt, dành riêng cho con vua và các gia đình quý tộc. 

Đến năm 1253 (đời vua Trần Thái Tông), Quốc Tử Giám được đổi tên thành Quốc học viện và thu nhận cả con cái nhà thường dân có sức học xuất sắc. 

Tới đời vua Lê Thánh Tông, tại Văn Miếu Quốc Tử Giám bắt đầu có bia của những người thi đỗ Tiến sĩ. 

Bước ngoặt lớn diễn ra vào đầu năm 1947, khi người Pháp bắn phá nơi đây chỉ còn sót lại 2 cột và 4 mảnh, được làm bằng đá. Về sau nhờ cải tạo và xây dựng lại và công trình có diện mạo như ngày nay. Chức năng hiện tại chủ yếu là thờ Khổng Tử & Chu Văn An – Hiệu trưởng đầu tiên của ngôi trường này.

Tổng thể công trình Văn Miếu trước đây

Tổng thể kiến trúc

Quần thể di tích Văn Miếu – Quốc Tử Giám hiện tại nằm trong khuôn viên rộng 54331 m2, bao gồm nhiều công trình kiến trúc nhỏ khác nhau đầy tinh tế. Di tích được thiết kế theo bố cục đăng đối từng khu, phong cách kiến trúc thời đầu nhà Nguyễn được thể hiện rõ nét. Khuôn viên được bao bọc bởi những bức gạch vồ, phía trước cổng lớn là tứ trụ ngăn cách hoàn toàn công trình với những ồn ã, xô bồ bên ngoài cuộc sống.

Tổng thể Văn Miếu bao gồm nhiều phần khác nhau như Hồ Văn, Văn Miếu Môn, Đại Trung Môn, Khuê Văn Các, Giếng Thiên Quang, Bia Tiến Sĩ, Đại Thành Môn, Nhà Thái Học. Nhà giảng dạy ở phía đông và tây hai dãy đều 14 gian. Phòng học của học sinh tam xá đều ba dãy, mỗi dãy 25 gian, mỗi gian 2 người.

Hồ Văn Chương (Thái Hồ) nằm đằng trước Văn Miếu. Cổng Văn Miếu xây kiểu Tam quan, trên có 3 chữ “Văn Miếu Môn” kiểu chữ Hán cổ xưa. Khu vực nội tự chia thành 5 khu rõ rệt và thông nhau bằng 1 cửa chính, 2 cửa phụ hai bên.

Hồ Văn Văn Miếu

Các khu tham quan ở Văn Miếu Quốc Tử Giám

Tới thăm Văn Miếu Quốc Tử Giám, du khách lần lượt tham quan 5 khu vực Nội tự.

- Khu thứ nhất: Cánh cổng đầu tiên là Văn Miếu Môn. Cổng tam quan có 2 tầng, tầng dưới to, tầng trên nhỏ. Có tất cả 3 cửa ở khu vực này: Cửa giữa rộng, cao có tấm biển nhỏ đề tên Đại Trung Môn, 2 cửa phụ phía trong cửa cuốn không có cánh tên Thành Đức Môn và Đạt Tài Môn. Tầng trên bờ nóc được thiết kế đôi rồng chầu mặt nguyệt.

Khu thứ nhất - Văn Miếu Môn

- Khu thứ hai: Khuê Văn Các là điểm dừng chân thứ 2, đây là biểu tượng của lịch sử và du lịch Hà Nội. Kiến trúc xây dựng độc đáo có dạng cổ lầu nhỏ nhắn gồm 4 trụ gạch vuông bên dưới đỡ tầng gác phía trên, có những kết cấu gỗ rất đẹp. Tầng trên có 4 cửa hình tròn, hàng lan can con tiện và con sơn đỡ mái bằng gỗ đơn giản, mộc mạc. Mái ngói chồng hai lớp tạo thành công trình 8 mái, gờ mái và mặt mái phẳng.

Gác là một lầu vuông tám mái, bốn bên tường gác là cửa sổ tròn hình mặt trời tỏa tia sáng. Hai bên phải trái Khuê Văn các là Bi Văn Môn và Súc Văn Môn dẫn vào hai khu nhà bia Tiến sĩ.

Chiêm ngưỡng biểu tượng của thành phố Hà Nội này, bạn tưởng như đang thấy một “ngôi sao khuê” đang tỏa sáng.

Khuê Văn Các là biểu tượng du lịch Hà Nội

 

- Khu thứ ba: Bước tới Giếng Thiên Quang và vườn bia Tiến Sĩ. Với kết cấu cửa tròn Khuê Văn Các tượng trưng cho trời, giếng Thiên Quang tượng trưng cho đất; cũng có người cho rằng giếng Thiên Quang chính là giếng soi mặt trời. 2 bên là nhà bia tiến sĩ. Các tấm bia đá đặt trên lưng rùa đá khắc tên những vị trạng nguyên, bảng nhãn, thám hoa, hoàng giáp, tiến sĩ. Hiện nay tại đây lưu giữ 82 tấm bia của các khoa thi từ năm 1442 đến năm 1779. Có thể nói rằng khu thứ ba là nơi chứa đựng những tinh tú của vũ trụ, soi sáng tri thức nhân loại. 

Vườn bia tiến sĩ tại Văn Miếu

- Khu thứ tư: Khu trung tâm Văn Miếu Quốc Tử Giám - Đại Thành Môn. Khu điện thờ gồm 2 công trình lớn bố cục song song và nối tiếp nhau: Tòa nhà ngoài là Bái đường, Tòa trong là Thượng cung. Du khách có thể tới đây dâng hương cho Khổng Tử, Tứ Phối (Nhan Tử, Tăng Tử, Tử Tư, Mạnh Tử), Chu Công, Thất thập nhị hiền. Hai bên trái và phải của điện thờ là hai dãy nhà Tả vu và Hữu vu tạo thành cụm kiến trúc chữ U.

Tòa nhà Bái Đường ở Đại Thành Môn

- Khu thứ năm: Khu nhà Thái Học - nơi đào tạo nên nhân tài các triều đại. Khu nhà gồm Tiền Đường và Hậu Đường thờ các vị vua Lý Thánh Tông, Lý Nhân Tông, Lê Thánh Tông và tư nghiệp Quốc Tử Giám Chu Văn An. Ngoài ra, khu thứ 5 hiện trưng bày những tư liệu thể hiện truyền thống hiếu học, tôn sư trọng đạo của các thế hệ qua các triều đại.

Khu nhà Thái Học tại Văn Miếu

Ngoài ra trong khu di tích có cửa hàng quà tặng bán những món đồ lưu niệm thể hiện nét văn hóa độc đáo để du khách mua về làm kỷ niệm hoặc tặng bạn bè, người thân.

Ý nghĩa của Văn Miếu Quốc Tử Giám

Không đơn thuần là một di tích trường học - nơi du khách tìm hiểu được thêm các kiến thức lịch sử thú vị hay khám phá nét kiến trúc đặc sắc; Văn Miếu Quốc Tử Giám như một ngọn đuốc thắp sáng truyền thống hiếu học của người Việt. Từ việc được chiêm ngưỡng bảng vàng của ông cha, nhiều bạn trẻ đã có thêm động lực tìm tòi, khám phá nền tri thức của nhân loại. 

Mỗi dịp Lễ Tết, du khách tới đây cầu cho con đường học hành, thi cử thuận lợi. Đây cũng là thời điểm các hội thơ, cho chữ diễn ra. Các học sinh giỏi, xuất sắc được khen thưởng trên mảnh đất này. 

Khi đến tham quan Văn Miếu Quốc Tử Giám, bạn cũng có cơ hội xem các chương trình biểu diễn nghệ thuật hàng ngày tại Tiền đường Nhà Thái học như ca múa nhạc truyền thống với các tiết mục dân tộc phục vụ theo yêu cầu của du khách. 

Một số điều cần lưu ý khi tham quan Văn Miếu

- Đây là di sản quốc gia, bạn tuyệt đối không phá hủy, làm hỏng cổ vật, xâm hại cảnh quan di tích. Đặc biệt không xoa đầu rùa, viết lên hoặc đứng, ngồi lên bia Tiến sĩ…

- Ăn mặc lịch sự, tránh những trang phục quá ngắn. Vào khu điện thờ không đội mũ nón.

- Giữ gìn về sinh chung và bảo vệ cảnh quan môi trường, tránh bẻ cây, hái hoa, câu cá, vứt rác bừa bãi...

- Nói chuyện lịch sự, không gây mất trật tự; dâng lễ, thắp hương đúng nơi quy định.

- Các hoạt động quay phim chỉ được thực hiện khi có sự đồng ý của lãnh đạo khu di tích.

- Không mang vũ khí, chất nổ, chất gây cháy vào khu vực Văn Miếu.

- Nghiêm cấm các hoạt động mê tín dị đoan, cờ bạc, lừa đảo…

Sau nhiều thăng trầm của Thủ đô, Văn Miếu Quốc Tử Giám vẫn tồn tại như một biểu tượng của văn hóa, giáo dục Việt Nam. Nếu có cơ hội du lịch Thủ đô, đừng quên lên lịch trình tham quan địa điểm này trong chuyến hành trình của mình.

Chang (tổng hợp)  - luhanhvietnam.com.vn

Ảnh: Internet