Văn Thánh Huế nơi lưu dấu các bậc kỳ tài xứ cố đô 

Nếu như ở Hà Nội có Văn Miếu Quốc Tử Giám đã vang danh từ bao đời thì ở xứ Huế cũng có một văn miếu với tên gọi khác là Văn Thánh Huế cũng có tuổi đời hàng trăm năm. Đây là một trong những di tích lịch sử, văn hóa rất nổi bật của cố đô được xây dựng từ dưới thời vua Gia Long. Văn Thánh Huế được xây dựng nhằm ghi danh và thờ tự các bậc doanh nhân hiền tài, những người có công lớn trong việc phát triển giáo dục, văn hóa của đất nước. Nơi đây không chỉ là biểu tượng của sự tôn vinh về tri thức, truyền thống hiếu học, trọng dụng nhân tài của đất nước, mà còn là điểm đến tuyệt vời để du khách chiêm ngưỡng nét đẹp kiến trúc cổ kính, tìm hiểu về lịch sử văn, hóa truyền thống hiếu học của cha ông. 

Văn Thánh Huế là biểu tượng tôn vinh truyền thống hiếu học. Ảnh: The Hue of Hue

Định vị Văn Thánh Huế 

Mặc dù không quá nổi tiếng như các đền đại cung điện khác trong quần thể kiến trúc cố đô Huế, nhưng Văn Thánh Huế cũng là một điểm đến vô cùng hấp dẫn. Công trình này nằm trên một quả đồi thấp, hướng mặt ra sông Hương với vẻ đẹp hữu tình. Nếu tìm địa chỉ của di tích này bạn chỉ cần tìm đường Văn Thánh, thuộc phường Hương Hồ, thị xã Hương Trà, Thừa Thiên Huế, chỉ cách chùa Thiên Mụ khoảng 1 km. 

Văn Thánh Huế nằm ở rất gần trung tâm, chính vì vậy để check in nơi này du khách di chuyển khá thuận tiện. Nếu như chọn Đại Nội Huế làm điểm xuất phát thì du khách chỉ cần đi theo con đường Đặng Thái Thân, sau đó rẽ vào đường Yết Kiêu, tiếp tục di chuyển thêm một đoạn thì rẽ trái để vào đường Lê Duẩn. Từ đây, bạn hãy đi xuôi sông Hương từ đường Kim Long, qua đường Nguyễn Phúc Nguyên sau đó rẽ vào đường Văn Thánh là sẽ có thể check in tại Văn Thánh Miếu. 

Điểm du lịch này nằm trên đường Văn Thánh của thị xã Hương Trà. Ảnh: ST

Lịch sử của Văn Thánh Huế

Huế là thủ phủ của triều đại nhà Nguyễn trong hơn một thế kỷ, chính vì vậy nơi đây đã lưu giữ vô vàn các giá trị văn hóa độc đáo và theo thời gian những từng giá trị văn hóa này càng được khai mở. Văn Thánh Huế là một trong những điểm đến thuộc quần thể di tích Cố đô Huế, có vai trò rất đặc biệt thể hiện rõ nét truyền thống coi trọng việc học và trọng dụng nhân tài của triều đại nhà Nguyễn. Năm 2014 Văn Thánh Huế đã được công nhận là một trong 5 văn miếu cổ nhất cho thấy nền học vấn lâu đời của Việt Nam. 

Vào thời điểm các Chúa Nguyễn bắt đầu mở mang bờ cõi về phía Nam, Văn Miếu được xây dựng ở Làng Triều Sơn của Phú Xuân, khi được xây dựng thì đây được xem như là một văn miếu riêng của làng. Đến năm 1770, dưới triều vua định vương Nguyễn Phúc Khoát thì Văn Miếu được chính thức rời lên địa phận của xã Long Hồ. Đến đời vua Gia Long 1808, đã quyết định lựa chọn một ngọn đồi nằm gần chùa Thiên Mụ thuộc tả ngạn của sông Hương để xây dựng văn miếu, mở Quốc Tử Giám, đây cũng là vị trí của Văn Miếu Huế còn tồn tại cho đến tận ngày nay. Khu Văn Miếu cũ thì được sử dụng để thờ cha mẹ của Khổng Tử gọi là Khải Thánh Từ. Mặc dù cũng là Văn Miếu nhưng tại Huế thì người ta gọi là Văn Thánh Miếu tức là ngôi miếu để thờ các vị thánh về văn. 

Văn Thánh Huế đã có lịch sử lâu đời. Ảnh: Tùng Túng Tung

Trong các công trình của quần thể kiến trúc của đô Huế thì Văn Thánh là một trong những công trình tiêu biểu nhất. Tuy nhiên, theo thời gian với những biến động của thời cuộc, ảnh hưởng của chiến tranh, công trình đã bị hư hại nặng nề, các khu vực bao gồm điện chính hay là các công trình gỗ chỉ còn lại nền móng. 

Nhận thấy việc tu bổ và phục hồi di tích Văn Thánh Huế là một điều vô cùng cần thiết để tưởng nhớ các vị danh nhân, học sĩ công lớn trong việc xây dựng đất nước, đồng thời phát huy truyền thống hiếu học của người dân Việt, Thừa Thiên Huế đã chính thức tu bổ tôn tạo và phục hồi di tích Văn Thánh Miếu  với mức chi phí 65,9 tỷ đồng. Dự án này sẽ giúp cho Văn Thánh Miếu Huế được khôi phục hoàn toàn với phần chính điện rộng 830 m², hệ thống các khu vực sân miếu Đại Thành Môn, Ngọc Trấn Môn, Văn Miếu Môn hay Kim Thánh Môn cùng các khu vực liên quan đều sẽ được tu bổ và phục dựng.

Hiện tại, Văn Thánh Huế đang được dần khôi phục về hình dạng vốn có và cũng trở thành một trong những địa điểm check in ưa thích của du khách khi đến với xứ Huế. Với các bạn trẻ, vào mùa thi thì Văn Thánh Miếu Huế cũng là địa điểm dừng chân để cầu mong sự tự tin may mắn. 

Công trình đang được bảo tồn và tu bổ. Ảnh: ST

Kiến trúc của Văn Thánh Huế có gì đặc biệt? 

Văn Thánh Huế có mặt tiền quay về hướng Nam ,view sông Hương rất thơ mộng. Khuôn viên của di tích này có dạng hình vuông mỗi cạnh 160m, xung quanh đều có là thành bao bọc.

Thực tế Văn Thánh Miếu là một công trình rất đồ sộ bởi nó bao gồm khoảng 20 công trình kiến trúc quy mô lớn nhỏ đa dạng, bao gồm Văn Miếu, Tây Vu, Đông Vu, Hữu Văn Đường, Văn Miếu Môn, Đại Thành Môn, Linh Tinh Môn, Bến Vua Ngự… 

Trong khuôn viên công trình có khoảng 20 công trình kiến trúc lớn nhỏ. Ảnh: Lê Hoài Nhân

Nếu như đứng từ cổng Đại Thành Môn nhìn vào thì có thể nhìn thấy đại điện thờ Khổng Tử nằm ở vị trí chính giữa gọi là Đại Thành Điện, đây là công trình trọng yếu của Văn Miếu được dựng trên một nền cao, bề rộng 25m và bề dài 32 m. Kiến trúc của điện Đại Thành theo kiểu trùng thiềm điệp ốc rất đặc trưng của Huế, ở trước Đại Thành Điện là hai ngôi nhà Đông vu, Tây vu. Khu vực trước sân miếu có hai nhà bia được thiết kế rất gọn gàng, ở bên phải có tấm bia khắc ‘Thánh Tổ Nhân Hoàng đế dụ: Cung giám bất đắc liệt tấn thân”, bia bên trái khắc “Hiến Tổ Chương Hoàng đế dụ: Ngoại thích bất đắc thân chính”. 

Kiến trúc của Văn Thánh theo kiểu trùng thềm điệp ốc. Ảnh: Thiên Trung Lê

Khi ra khỏi cổng Đại Thành sẽ bắt gặp Hữu Văn Đường và bên phải là Dự Lễ Đường, đây chính là nơi để vua quan nghỉ chân và soạn lễ phục trước khi tiến vào miếu cúng tế. Cùng phía trước là 32 tấm bia khắc tên 293 vị tiến sĩ dưới thời nhà Nguyễn bắt đầu từ khoa thi vào năm thứ 3 Minh Mạng cho đến khoa thi cuối cùng vào năm Khải Định thứ 3. 

Bia khắc tên các vị tiến sĩ ở Văn Thánh. Ảnh: ST

Thăm Văn Thánh Huế bạn cũng sẽ bắt gặp cửa Linh Tinh Môn nằm ở phía trước bờ sông, cửa này được xây thành bốn trụ ở trên có trang trí các họa tiết pháp lam, tấm biển có đề 4 chữ Hán “Đạo Tại Lưỡng Gian” ở mặt trước và mặt sau là “Trác Việt Thiên Cổ”. 

Văn Thánh Huế là một trong những biểu tượng rất nổi bật, thể hiện rõ sự chú trọng giáo dục chọn nhân tài của triều đại nhà Nguyễn, đồng thời công trình cũng là một trong những di tích đánh dấu sự thịnh trị của Nho giáo dưới thời kỳ nhà Nguyễn, đây là một phương tiện để thiết lập quyền thống trị và cũng là một nền tảng văn hóa, tinh thần vô cùng vững chắc trong đời sống của người dân. 

Văn Thánh Huế thể hiện rõ sự chú trọng giáo dục chọn nhân tài của triều đại nhà Nguyễn. Ảnh: ST

 

Những lưu ý cần biết khi ghé thăm Văn Thánh Huế

Văn Thánh Huế là một điểm đến rất nổi bật, đồng thời cũng là một di tích lịch sử có ý nghĩa quan trọng, chính vì vậy trong quá trình tham quan nơi đây bạn cũng cần bỏ túi một số lưu ý quan trọng. 

Đầu tiên, bạn hãy tôn trọng cảnh quan trong quá trình tham quan, không tự ý ngồi lên các bia đá, đầu rồng trang trí hay viết vẽ bậy lên trên các di tích để tránh làm ảnh hưởng tới cảnh quan và giá trị lịch sử. 

Nên tôn trọng cảnh quan khi đến thăm Văn Thánh. Ảnh: photominh

Trong quá trình tham quan hãy lưu ý giữ gìn vệ sinh, không xả rác bừa bãi, ăn uống trong khuôn viên của khu di tích. Nếu du lịch vào mùa hè, hãy chủ động chuẩn bị đầy đủ mũ, nón, áo dài tay, ô hoặc kem chống nắng, nước uống để sử dụng. 

Thực tế việc tham quan Văn Thánh Huế không mất quá nhiều thời gian, chính vì vậy du khách có thể kết hợp check in nhiều địa điểm khác trong cùng một lộ trình. Cách Văn Thánh Miếu Huế Chỉ 100 mét là Green Life farm, Nơi du khách có thể thỏa thích tận hưởng vẻ đẹp vừa yên bình, vừa thơ mộng của cánh đồng hoa rực rỡ hoặc kết hợp ghé thăm các địa điểm khác ở khu vực nội thành của Huế như cầu Tràng Tiền, Chùa Thiên Mụ hay Chùa Từ Đàm…

Vườn hoa thơ mộng ở Green Life farm gần Văn Thánh. Ảnh:ST

Có dịp ghé thăm Văn Thánh Huế và ngắm nhìn vẻ đẹp cổ kính với nét kiến trúc cổ rêu phong, xung quanh là cây cối, hoa cỏ thơ mộng hẳn sẽ mang đến cho du khách những ấn tượng khó phai. 

Nguyệt Cát (Tổng Hợp) - luhanhvietnam.com.vn 

Ảnh: Internet