Lên Yên bái, thưởng thức gạo Séng Cù Mường Lò

Thưởng thức gạo Séng Cù Mường Lò

Hạt gạo Séng Cù thơm ngon

Cánh đồng Mường Lò rộng hơn 3.000 ha

Nằm ở phía Tây của tỉnh Yên Bái, cánh đồng Mường Lò rộng hơn 3.000 ha (trong đó diện tích lúa của huyện Văn Chấn 1.500 ha, thị xã Nghĩa Lộ trên 760 ha), được thiên nhiên ưu đãi về đất, nước, khí hậu phù hợp cho cây lúa sinh trưởng, phát triển và cho năng suất cao nên từ bao đời nay người Thái Mường Lò đã gieo trồng nhiều loại gạo thơm ngon, có chất lượng cao, nhiều giá trị dinh dưỡng. Những ai đã từng đến Mường Lò, thưởng thức bữa cơm với các món ăn đặc sản của Yên Bái và múa xòe hẳn sẽ cảm nhận sâu sắc câu ca "Mường Lò gạo trắng nước trong, ai đi đến đó lòng không muốn về”.

Trong cơ cấu giống lúa của Mường Lò hiện nay,  Hương chiêm và Séng cù là 2 giống lúa hàng hóa chủ lực chiếm trên 45% diện tích, có năng suất và chất lượng cao, được canh tác từ lâu và người dân có thể chủ động nguồn giống.  Sản lượng lúa của cánh đồng Mường Lò đạt từ 30.000 - 32.000 tấn/năm, trong đó các loại lúa đặc sản hàng hoá khoảng 10.000 tấn/năm. Giống lúa Hương chiêm được đưa vào thử nghiệm tại Mường Lò từ sau năm 1990, tương tự đối với giống Séng cù là sau năm 1998. Hai giống lúa đặc sản này dần dần thay thế các giống lúa lai hoặc các giống lúa khác tại Mường Lò.

Vỏ hạt thóc Séng Cù dầy, đầu hạt thường có râu

 

Vỏ hạt thóc Séng Cù dầy, đầu hạt thường có râu. Gạo Séng Cù trắng ngà, thon, dài trung bình 6,7-7 mm, chắc hạt, cứng hơn các loại tẻ thường. Nấu lên cơm xốp dẻo, để qua đêm vẫn mềm, mùi thơm đậm.

Gạo Séng Cù Mường Lò hạt dài, hạt gạo cứng hơn so với những hạt gạo tẻ thường. Khi nấu thành cơm có mùi thơm nhẹ như hương hoa rừng. Hạt cơm dẻo, mềm, càng nhai lâu càng ngọt, để nguội không bị cứng và vẫn có mùi thơm.

Trong thành phần dinh dưỡng của gạo Séng Cù có hàm lượng vitamin B1 cao gấp 4 lần so với gạo tẻ thường. Để khi nấu vẫn giữ được hàm lượng dinh dưỡng và ngon cơm, theo kinh nghiệm của người dân, khi cho gạo vào nồi nên đổ nước bằng số gạo rồi đổ thêm một nửa bát nước nữa. 

Nước nấu là nước sôi cơm sẽ ngon hơn nấu bằng nước lạnh. Trong quá trình nấu không nên mở nắp nồi, khi cơm sôi nên cho nhỏ lửa, đậy vung giữ nhiệt trong 15 phút. Muốn hạt cơm bóng hơn, ít bị dính ở đáy nồi, trước khi nấu nên cho thêm một ít bơ hoặc vài giọt dầu ăn.

Cánh đồng Mường Lò

 

Gạo Séng Cù Mường Lò nổi tiếng về sự thơm ngon, nhiều người từng được thưởng thức cơm từ gạo Séng Cù nói ràng chỉ cần ngửi hương khi nồi cơm sôi đã bị hấp dẫn và khi ăn có cảm giác bụng mình như một chiếc thùng không đáy. Vào mùa đông, bưng bát cơm gạo Séng Cù ăn cùng gà rang, cá kho, tôm rim thì rất tuyệt vời.
Gạo Hương Chiêm thon dài, màu gạo cả trắng và trắng ngà, hạt ngắn hơn gạo Séng Cù. Cơm Hương Chiêm thơm từ nhẹ đến đậm chứ không nồng nàn như các loại gạo thơm đồng bằng.

Từ những điều kiện thực tế trên cho thấy, chất lượng gạo Mường Lò có mối quan hệ chặt chẽ với giống, các điều kiện địa lý và địa danh "Mường Lò”. Đây chính là cơ sở khoa học và thực tiễn để xây dựng chỉ dẫn địa lý "Gạo Mường Lò” cho sản phẩm gạo của cánh đồng Mường Lò. Trong những năm qua, nghề xay xát chế biến gạo ở thị xã Nghĩa Lộ và huyện Văn Chấn đã thu hút được trên 50 cơ sở, doanh nghiệp trên địa bàn tham gia, góp phần tiêu thụ lúa cho người nông dân, cầu nối cho gạo đặc sản của

Kĩ thuật canh tác điêu luyện

Gạo Séng Cù Mường Lò nổi tiếng về sự thơm ngon

Bao bọc xung quanh thung lũng lòng chảo là dãy Hoàng Liên Sơn, độ cao dưới mực nước biển 250m. Ngày nắng ít, đêm nhiều sương, nhiệt độ trung bình năm chỉ 23 độ C, chênh lệch ngày đêm lớn, giúp cây tích lũy protein, thúc đẩy cho quá trình sinh trưởng của lúa. Ngoài ra, sự khác biệt này cũng khiến cây lúa tích trữ chất phenol thơm trong hạt thóc, giúp cho các loại gạo nơi đây có hương thơm đậm.

Bên cạnh đó, góp phần làm nên hương vị thơm ngon của gạo Mường Lò là kinh nghiệm canh tác trên ruộng nước của người Thái Đen. Đó là hệ thống mương, phai, lái, lin và cọn nước, dẫn thủy nhập điền đạt đến trình độ cao của nghề canh tác lúa. Các phương pháp này vừa hiệu quả, vừa bảo vệ môi trường và nguồn nước từ nhiều đời nay.

Kĩ thuật canh tác điêu luyện

 

Xem thêm chùm tour du lịch Mù Cang Chải với ưu đãi hấp dẫn

 

Phai là loại đập bằng đất, gỗ, nứa, rơm… để ngăn suối, làm dâng mực nước chảy vào mương dẫn vào ruộng. Mương là đường khai nước từ miệng phai dẫn đến ruộng. Bằng các dụng cụ thủ công, người Thái dẫn nước vào những con mương vắt qua triền núi, có thể dài hàng km dẫn về ruộng.

Lái là dạng phai phụ, đắp trong các con mương để dẫn nước vào ruộng lẻ hoặc tạo dòng. Còn lin là máng nước dẫn vào ruộng, làm bằng tre, luồng, thân cây cọ. Lin hứng nước từ guồng cọn đưa tới ruộng. Khi không đào mương được vì chướng ngại vật, lin được bắc trên hệ thống giá đỡ chắc chắn, thay cho mương dẫn nước về ruộng. Người ta cắm hai cọc thân cây hình chữ X rồi đặt lin lên điểm giao.

Ngoài ra, người Thái còn biết dùng các kỹ thuật như thả bèo hoa dâu giữ ấm cho lúa vào mùa đông, đốt rơm để lấy tro bón ruộng, ủ và làm phân xanh thay vì dùng phân hóa học để bảo vệ nguồn nước. Chính vì thế, gạo Séng Cù Mường Lò mới khiến biết bao nhiều người say đắm đến thế.

Ảnh: Internet

Oanh Kim (Tổng hợp) - Luhanhvietnam.com.vn