Đồng muối Sa Huỳnh Quảng Ngãi – nét đẹp dung bị của làng biển

Giới thiệu về đồng muối Sa Huỳnh

Sa Huỳnh không chỉ được biết đến với những di khảo cổ học quan trọng, với bãi biển xanh mướt quanh năm rì rào sóng vỗ mà còn nổi tiếng với một cánh đồng muốt bát ngát nằm dọc theo quốc lộ 1A, thuộc xã Phổ Thạch, huyện Đức Phổ, tỉnh Quảng Ngãi và cách trung tâm thành phố Quảng Ngãi khoảng 60km về phía Nam.

Đồng muối trắng phau

Theo lời kể của các cụ cao niên thì ban đầu địa danh này có tên gọi là "Sa Hoàng" (nghĩa là cát vàng) vì toàn bộ cát nơi đây đều có màu vàng óng ánh rất đẹp, nhưng vì chữ "Hoàng" lại phạm húy (trùng tên) với một vị chúa thời Nguyễn thế kỷ 19, nên người ta đã phải đổi tên thành "Huỳnh".

Với tuổi đời tồn tại hơn 100 năm, gồm khoảng 600 hộ dân và sản lượng muối bình quân hàng năm cung cấp ra thị trường từ 8000 đến 9000 tấn, đồng muối Sa Huỳnh không chỉ là vựa muối quan trọng bậc nhất Nam Trung Bộ mà còn trở thành một làng nghề truyền thống quan trọng, sánh ngang với các làng nghề muối nổi tiếng khác của miền Trung như Hòn Khói hay Cà Ná.

Vẻ đẹp bình dị mà đầy tính nghệ thuật tại đồng muối Sa Huỳnh

Trải dài trên diện tích lên tới 120 ha, với vô vàn những ô ruộng nhỏ nói tiếp nhau, cùng mặt nước bóng loáng phản chiếu ánh mặt trời, nhất là trên cả ruộng muối Sa Huỳnh đã được tráng bê tông và giấy bạc, nên càng lấp lánh hơn, tựa như được dát lên mình một lớp kim cương quý giá, tỏa sáng cả một khoảng không.

Ruộng muối như đang phát sáng dưới nắng (Ảnh Fb Hà Hiển)

Hơn nữa, trên mặt ruộng còn điểm xuyến vô số những đụn muối trắng tinh như những quả núi nhỏ, cùng những quang gánh tre tần tảo của những người nông dân, khi kết hợp với sắc vàng quyến rũ của nắng, tạo thành một bức tranh thủy mặc bình bị, đơn sơ mà cuốn hút đến lạ.

Đẹp tựa tranh thủy mặc

Những trải nghiệm đáng nhớ tại đồng muối Sa Huỳnh

Khi đến với cánh đồng muối Sa Huỳnh Quảng Ngãi, du khách còn được chứng kiến công đoạn làm ra hạt muối trắng tinh mà chúng ta vẫn dùng thường ngày. Theo đó, ngay từ 5 giờ sáng, các cô các bác nông dân đã í ới gọi nhau ra đồng để bắt đầu một ngày làm việc.

Người nông dân tần tảo trên đồng từ sớm (Ảnh @coi.ccc)

Đầu tiên, dựa theo mực nước thủy triều lên mà người dân sẽ nước nước biển từ kênh, mương vào bọng nước, rồi thả từ từ xuống đồng. Sau khi nước đã đầy ắp và trải đều trên sân phơi thì bắt đầu rắc muối mồi, rồi đợi nắng lên để nước mặn từ từ kết tinh thành muối.

Đặc biệt, theo kinh nghiệm của diêm dân làng muối Sa Huỳnh thì muốn muối có hạt to vằ trắng ngần thì phải canh qua 3 nắng, đến khi cả đồng muối khô trắng thì lúc ý mới được bắt đầu thu hoạch. Hơn hết, phải cào và sàng muối giữa cái nắng chói chang 39 - 40 độ C thì muối mới đạt chuẩn và ngon nhất.

Người dân thu hoạch muối giữa trời nắng (Ảnh Fb Jackie Sut)

Ngoài ra, bạn còn được chiêm ngưỡng một "đặc sản" của ruộng muối là những chiếc xe máy tự chế với tiếng nổ đặc trưng. Thực chất đây là những chiếc xe gắn máy đã cũ kỹ nhưng thay vì bỏ đi thì người dân đã chế tạo lại thành một công cụ chuyên chở muối thay vì những đôi quang gánh làm trĩu nặng đôi vai nhỏ bé của những người phụ nữ. Mỗi chiếc xe tuy nhỏ nhưng "có võ", nó có thể chở được số lượng "đáng nể" là từ 4 cho đến 5 bao muối một lúc và giúp cuộc sống của người dân nơi đồng muối Sa Huỳnh đã được cải thiện rất nhiều.

Xe chuyên dụng trên đồng muối

Có thể nói, với bạn, cánh đồng muối cũng chỉ là nơi để ngắm cảnh, để trải nghiệm thêm trong chuyến đi, nhưng với người dân làng biển Quảng Ngãi thì nó là cả một nguồn sống nuôi dưỡng bao thế hệ. Và nếu một cơn mưa "trái tính trái nết" bất chợt đổ qua trong ngày nắng có thể kiến bạn reo lên thích thú vì xua đi bao cái nóng thì với người làm muối cả ngày lao động tần tảo hôm đó đã bị mất trắng rồi.

Vậy nên, phải đến khi được tận mắt chứng kiến bạn mới thấy, dù những cân muối bán ra chẳng được mấy đồng nhưng để làm ra chúng thì người dân vựa muối Sa Huỳnh đã phải vất vả và khó nhọc thế nào, để rồi thêm yêu và biết quý trọng những hạt muối tưởng như tầm thường kia hơn.

Và tất nhiên, dù bạn chỉ nhìn ngắm thì họ vẫn luôn chào đón với nụ cươi tươi rói trên môi, nhưng hãy mua ủng hộ bà con nống dân một ít, nhất là chất lượng muối ở đây lại rất tốt, hạt trắng, to và kết tinh rắn chắc, sẽ không làm bạn phải thất vọng đâu.

Bàn tay người dân sạm đen để làm ra những hạt muối trắng tinh, chắc mẩy (Ảnh @xijla)

Bên cạnh đó, một khi đã đặt chân tới đây thì bạn đừng quên ghé qua các địa điểm du lịch nổi tiếng xung quanh như: bãi biển Sa Huỳnh, nhà trưng bày văn hóa Sa Huỳnh, gành đá Hóc Mó, gò Ma Vương, bãi biển Châu Me hay làng gốm cổ truyền...tất cả sẽ là những trải nghiệm vô cùng tuyệt vời và đáng nhớ đấy nhé.

Biển Sa Huỳnh đẹp như tranh (Ảnh @mau_kha)

Cách di chuyển đến biển Sa Huỳnh

Từ trung tâm thành phố Quảng Ngãi, các bạn sử dụng xe máy hoặc ô tô chạy dọc theo đường Quang Trung, qua vòng xuyến thì rẽ vào quốc lộ 1A, sau đó cứ chạy thẳng theo quốc lộ 1A rồi chếch sang trái vào Đường tránh Tây Sa Huỳnh, đến ngã tư đầu tiên thì rẽ trái và đi khoảng 800m nữa là tới nơi.

Thời điểm lý tưởng để ghé thăm đồng muối Sa Huỳnh

Không giống những làng nghề khác hoạt động quanh năm, làng muối Sa Huỳnh chỉ hoạt động khi nước biển trong xanh và thủy triều dâng lên hạ xuống theo đúng chu kỳ tức là khoảng thời gian từ tháng 3 âm lịch đến tháng 8 dương lịch hàng năm.

Thêm một điều đặc biệt nữa là muối chỉ có thể làm vào những ngày nắng to, vì thế nếu trời âm u hay có mưa thì không nên ghé qua, vì bạn sẽ chỉ có thể nhìn thấy những cánh đồng trơ trọi và "cô đơn" mà thôi.

Ngoài ra, thời điểm đẹp nhất trong ngày để bạn có thể chiêm ngưỡng vẻ đẹp thơ mộng, hữu tình của đồng muối Sa Huỳnh là vào lúc bình minh lên, khoảng từ 5 đến 6 giờ sáng hoặc lúc hoàng hôn buông xuống từ 16 giờ 30 phút đến 17 giờ 30 phút. Hơn nữa ánh nắng dịu nhẹ và từng làn gió biển mát lạnh thổi vào sẽ không làm bạn cảm thấy khó chịu.

Hoàng hôn đầy hữu tình trên cánh đồng muối

Một số lưu ý khi tham quan đồng muối Sa Huỳnh

- Xem dự báo thời tiết trước để tránh ngày mưa và ngày âm u.

- Hạn chế đến vào giữa ngày, vì đây là thời điểm nắng nóng nhất, rất dễ khiến bạn bị choáng.

- Mang đầy đủ kem chống nắng, quần áo chống nắng, mũ rộng vành và kính râm để bảo vệ khỏi ánh nắng chói chang của mặt trời. 

- Mang theo nhiều nước uống (nên là nước lọc) vì hơi nóng bốc lên từ ruộng muối sẽ khiến bạn có cảm giác bị mất nước.

Khi đã chán những cánh đồng lúa vàng ươm, những đồi chè xanh mướt hay những vườn hoa rực rỡ màu sắc thì hãy “đổi gió” bằng chuyến đi đến đồng muối Sa Huỳnh ở Quảng Ngãi để cảm nhận vẻ đẹp bình vị, thân thương của người nông dân đi nào!

Thúy Quỳnh (Tổng hợp) - Luhanhvietnam.com.vn

Ảnh: Internet