Chùa Bắc Mã Đông Triều Quảng Ninh: cơ sở cách mạng một thời với bề dày lịch sử

Thông tin chùa Bắc Mã Đông Triều

Chùa Bắc Mã tọa lạc tại Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh. Nhờ vị trí mặt tiền đường, du khách dễ dàng tìm đến ngôi chùa này, kể cả khi đến từ các địa phương khác. Ấn tượng đầu tiên khi đặt chân đến chùa là khuôn viên rộng lớn, nổi bật trên nền gạch đỏ là những dấu tích chiến tranh còn sót lại, tạo nên một điểm nhấn độc đáo, mang đậm dấu ấn lịch sử.

Ảnh: @baoquangninh

Với bề dày lịch sử, chùa Bắc Mã trở thành một điểm đến quen thuộc của người dân địa phương vào mỗi dịp cuối tuần. Họ đưa con cháu đến đây để tìm hiểu về lịch sử, ghi nhớ công lao dựng và giữ nước của cha ông. Đến với chùa Bắc Mã, du khách không chỉ được hòa mình vào không gian thiên nhiên xanh mát mà còn có cơ hội khám phá những câu chuyện thú vị về quá trình hình thành và phát triển của đất nước.

Ảnh: @baoquangninh

Cách đi đến chùa Bắc Mã Đông Triều 

Chùa Bắc Mã, nằm ở vị trí thuận lợi, du khách dễ dàng di chuyển từ các trung tâm lớn như: Hà Nội, Hạ Long, cũng như các huyện lân cận trong Quảng Ninh. Do đó, bạn có thể dễ dàng lên kế hoạch cho một chuyến đi trong ngày hoặc kết hợp tham quan nhiều điểm đến thú vị khác trong khu vực. 

- Nếu xuất phát từ Hà Nội: xe khách hoặc limousine tuyến Hà Nội - Quảng Ninh là lựa chọn lý tưởng, vừa tiện lợi vừa thoải mái. Sau đó, bạn có thể tiếp tục di chuyển bằng taxi hoặc xe ôm đến chùa. với dịch vụ l chất lượng, nhiều chuyến trong ngày và điểm đón/trả linh hoạt. 

- Nếu xuất phát từ TP. HCM: đi máy bay đến sân bay Cát Bi, bạn có thể dễ dàng thuê taxi hoặc xe máy để đến tận cổng chùa, giúp bạn chủ động hơn trong lịch trình của mình.

Ảnh: @uongbi

Đi chùa Bắc Mã Đông Triều Quảng Ninh mùa nào?

Thời điểm lý tưởng nhất để ghé thăm chùa Bắc Mã là vào khoảng giữa mùa xuân và đầu mùa thu. Lúc này, thời tiết thường khô ráo, dễ chịu và cảnh quan thiên nhiên xung quanh chùa đẹp nhất. Mùa xuân mang đến không khí lễ hội tươi vui, thời tiết mát mẻ cùng nhiều hoạt động văn hóa đặc sắc. Đầu thu lại có thời tiết dễ chịu, ánh sáng đẹp, rất thích hợp để chụp ảnh.

Ảnh: @dongtrieu

Để đảm bảo an toàn và thuận tiện, bạn nên tránh đi vào những ngày mưa kéo dài hoặc mùa bão, vì đường vào chùa có thể trơn trượt và một số dịch vụ địa phương có thể bị ảnh hưởng. Nếu bạn muốn tìm kiếm sự yên tĩnh, hãy đến chùa vào các ngày trong tuần hoặc buổi sáng sớm. Lúc này, lượng khách thường ít hơn, và bạn có thể tận hưởng ánh sáng tự nhiên dịu nhẹ trên những bậc đá cổ kính. 

Ngược lại, kinh nghiệm du lịch Quảng Ninh nếu bạn muốn hòa mình vào không khí náo nhiệt và trải nghiệm văn hóa cộng đồng, hãy ghé thăm chùa vào các dịp lễ đầu năm âm lịch hoặc các ngày kỷ niệm địa phương. Để chuyến đi được suôn sẻ, hãy lên kế hoạch trước và kiểm tra dự báo thời tiết.

Ảnh: @phatgiao

Lịch sử chùa Bắc Mã Quảng Ninh

Chùa Bắc Mã, còn được biết đến với tên gọi Phúc Chí Tự, không chỉ là một công trình kiến trúc mang đậm dấu ấn thời Trần mà còn là một di tích lịch sử cấp Quốc gia (được công nhận vào năm 1994). Trong quá khứ, chùa từng là trung tâm của chiến khu Đông Triều. 

Ngày nay, với vẻ đẹp tự nhiên nên thơ hòa quyện cùng kiến trúc cổ tinh xảo, thể hiện tài hoa của người Việt, chùa Bắc Mã Đông Triều Quảng Ninh được người dân địa phương và du khách tôn vinh là "Đệ nhất danh lam" của vùng Đông Bắc, mang đến cảm xúc bồi hồi xao xuyến cho bất kỳ ai đặt chân đến.

Ảnh: @vandonxanh

Theo lời kể của các bậc cao niên ở Bắc Mã, xưa kia chùa có quy mô rộng lớn và không gian thoáng đãng hơn nhiều so với hiện tại. Từ vườn bia tháp, du khách có thể chiêm ngưỡng hồ nước hình bán nguyệt rộng lớn và cánh đồng mênh mông trải dài trước mặt chùa. Các thư tịch cổ và văn bia ghi lại rằng chùa đã trải qua những đợt trùng tu lớn vào thời Lê và Nguyễn. 

Chùa Bắc Mã càng được biết đến rộng rãi hơn khi trở thành một trong những cơ sở cách mạng quan trọng trong giai đoạn tiền Cách mạng Tháng Tám năm 1945, đóng vai trò là trung tâm hậu cần và địa điểm tập kết lực lượng nòng cốt cho cuộc khởi nghĩa tại địa phương. Thầy Thích Nguyên Chính, người đang trông nom chùa, bày tỏ sự tiếc nuối sâu sắc về việc chùa bị thực dân Pháp phá hủy hoàn toàn và nhiều tượng Phật quý bị phá hoại. 

Ảnh: @TRUYỀN HÌNH ĐÔNG TRIỀU

Thầy cho biết thêm, chùa Bắc Mã từng là một trong tứ đại Phật viện lớn nhất miền Bắc, được tôn vinh là "Đệ nhất danh lam" vào thời Lê Trung Hưng. Mặc dù đã trải qua những tàn phá nặng nề, nhưng với tinh thần đoàn kết và truyền thống gìn giữ di sản lịch sử, người dân Việt Nam đã chung tay phục dựng lại ngôi chùa, thể hiện niềm tự hào dân tộc sâu sắc.

Ảnh: @nguoiquansat

Giá trị văn hóa và vai trò lịch sử chùa Bắc Mã

Chùa Bắc Mã Đông Triều Quảng Ninh, qua nhiều thế kỷ, đã trở thành sợi dây liên kết thiêng liêng giữa tín ngưỡng Phật giáo và nhịp sống đời thường của cộng đồng cư dân tại đây. Không chỉ là nơi diễn ra các nghi lễ tôn giáo quan trọng, ngôi chùa còn là trung tâm sinh hoạt cộng đồng, nơi người dân địa phương sum vầy trong những dịp lễ Tết, ngày tưởng niệm. 

Nhờ vai trò kết nối đặc biệt này, chùa Bắc Mã đã khắc sâu vào ký ức tập thể của người dân, trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống văn hóa, nơi các thế hệ tìm về để học hỏi, suy ngẫm và gìn giữ những giá trị truyền thống tốt đẹp.

Ảnh: @TRUYỀN HÌNH ĐÔNG TRIỀU

Chùa Bắc Mã không chỉ là một công trình tôn giáo uy nghiêm mà còn là một bảo tàng sống động về văn hóa và lịch sử địa phương.

- Về mặt văn hóa: chùa lưu giữ và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống thông qua các hoạt động văn nghệ, trò chơi dân gian và nghi thức lễ hội được trao truyền qua nhiều thế hệ. Du khách có thể cảm nhận những dấu ấn văn hóa độc đáo này ở khắp mọi nơi trong chùa, từ những góc sân quen thuộc đến những dòng chữ khắc trên bia đá, và qua lời kể của người dân địa phương.

- Về mặt lịch sử: chùa còn là một địa điểm quan trọng, gắn liền với những ngày đầu thành lập Chiến khu Đông Triều. Đặc biệt, trong không khí hào hùng của những ngày tháng Tám lịch sử, chùa là điểm đến ý nghĩa để du khách, nhất là thế hệ trẻ, có cơ hội tìm hiểu sâu sắc hơn về lịch sử và truyền thống cách mạng của quê hương Đông Triều và tỉnh Quảng Ninh.

Ảnh: @baoquangninh

Kiến trúc và hiện vật đáng chú ý tại chùa Bắc Mã

Chùa Bắc Mã Đông Triều Quảng Ninh tọa lạc theo hướng Tây, sở hữu khung cảnh tuyệt đẹp với non nước hữu tình. Phía trước chùa, vượt qua khu vườn bia tháp, là một mặt hồ rộng hình bán nguyệt, mở ra tầm nhìn cánh đồng mênh mông. Theo lời kể của các cụ cao niên ở Bắc Mã, xưa kia chùa có quy mô rất lớn, rộng trên 20 mẫu và nổi tiếng linh thiêng. 

Ảnh: @traveloka

Các văn bia và thư tịch cổ cho thấy chùa được xây dựng từ thời Trần, sau đó được trùng tu lớn vào các triều Lê và Nguyễn. Đặc biệt, vào năm 1926, chùa được xây dựng lại với quy mô lớn hơn, trở thành một ngôi chùa rộng lớn và khang trang. Khi bước vào chùa, du khách dễ dàng nhận thấy bố cục kiến trúc truyền thống với tam quan, nhà tiền đường, chính điện và khu vườn bia tháp, nhìn chung không gian tổng thể bố trí hài hoà. 

Ảnh: @Khu di tích nhà Trần - Di tích lịch sử Quốc gia đặc biệt

Nhiều hạng mục được chạm khắc tinh xảo trên đá và gỗ, mang đậm dấu ấn nghệ thuật dân gian kết hợp với phong cách cung đình. Các bia đá, tảng kê chân cột và một số tượng cổ là những tư liệu quý giá, giúp chúng ta hình dung được lịch sử phát triển của chùa qua các lần trùng tu. Không chỉ có kiến trúc độc đáo, hệ thống cảnh quan xung quanh như những cây cổ thụ, lối đi lát đá và bậc thềm cũng góp phần tạo nên không khí trang nghiêm và thư thái. 

Sự kết hợp hài hòa giữa thiên nhiên và kiến trúc mang đến một trải nghiệm vừa tĩnh lặng, vừa giàu hình ảnh, lý tưởng cho những ai muốn tìm một không gian yên bình để suy ngẫm hoặc ghi lại những khoảnh khắc mang đậm dấu ấn thời gian. Hãy dành thời gian thong thả, đọc những dòng chữ trên bia đá và lắng nghe những câu chuyện từ những người trông coi di tích để hiểu sâu sắc hơn về giá trị của nơi này.

Ảnh: @nguoiquansat

Lễ hội tại chùa Bắc Mã

Lễ hội chùa Bắc Mã Đông Triều Quảng Ninh được tổ chức vào ngày 21 tháng 1 âm lịch, thu hút đông đảo người dân địa phương và du khách thập phương đến dâng hương, cầu phúc. Các nghi thức chính thường bao gồm: lễ dâng hương, tụng kinh, cùng các hoạt động văn nghệ dân gian diễn ra tại sân chùa, tạo nên không khí trang trọng và ấm cúng. 

Ảnh: @TRUYỀN HÌNH ĐÔNG TRIỀU

Lễ hội còn là dịp để giới thiệu và trưng bày các nghề thủ công truyền thống, trò chơi dân gian và ẩm thực địa phương, mang đến cho du khách cơ hội vừa trải nghiệm không gian tâm linh, vừa khám phá văn hóa đặc sắc của vùng. Đặc biệt, vào những ngày lễ lớn đầu xuân, lượng khách đến chùa thường tăng cao. Nếu mong muốn có một trải nghiệm yên tĩnh, du khách nên sắp xếp thời gian tham quan hợp lý. 

Khi tham gia lễ hội, cần giữ trật tự, tôn trọng các nghi thức và tránh gây ồn ào, đồng thời tuân thủ các quy định của nhà chùa. Trong trường hợp muốn chụp ảnh, nên xin phép trước khi chụp hình người khác hoặc các nghi thức trang trọng để thể hiện sự tôn trọng.

Ảnh: @TRUYỀN HÌNH ĐÔNG TRIỀU

Kinh nghiệm thực tế khi đi chùa Bắc Mã

• Trang phục: lịch sự, kín đáo.
• Chuẩn bị: nước uống, mũ nón, giày êm, tiền lẻ.
• Tôn trọng: quy định của chùa, giữ vệ sinh chung. Hỏi người trông coi nếu cần.
• Tìm hiểu: liên hệ trước để có hướng dẫn viên địa phương.
• Kết hợp: tham quan các điểm lân cận để khám phá vùng Đông Triều. Thuận tiện nhất khi có xe riêng.
• Lên kế hoạch: phù hợp với thời gian, sở thích (ví dụ: chụp ảnh bình minh/hoàng hôn). Tra cứu giờ mở cửa và chuẩn bị kỹ để chuyến đi trọn vẹn.

Ảnh: @traveloka

Chùa Bắc Mã Đông Triều Quảng Ninh, với chiều sâu lịch sử, giá trị văn hóa và ý nghĩa tâm linh, là một điểm đến không thể bỏ qua trên hành trình khám phá đất Mỏ, bên cạnh vẻ đẹp kỳ vĩ của vịnh biển. Nơi đây không chỉ thu hút du khách tìm kiếm sự bình yên trong không gian thanh tịnh, mà còn hấp dẫn những ai mong muốn tìm hiểu về di sản địa phương, chắc chắn bạn sẽ có được những trải nghiệm sâu sắc và những kỷ niệm đáng nhớ!

Hà Lê (tổng hợp) - luhanhvietnam.com.vn

Ảnh: Internet