Tìm về dấu xưa ở nhà cổ Hương Cả Bá Cần Thơ

Giới thiệu chung về nhà cổ Hương Cả Bá Cần Thơ

• Địa chỉ: Khu vực Qui Thạnh 2, Thốt Nốt, Cần Thơ
• Số điện thoại: 0913 661 355
• Giờ hoạt động: Mở lúc 9:00 - Đóng 16:00

Nhà cổ Hương Cả Bá hay cụm nhà cổ ông bà Cả Bá là một quần thể kiến trúc cổ nằm trong khu vực Quy Thạnh 2, thuộc phường Trung Kiên, quận Thốt Nốt, thành phố Cần Thơ. Nhà cổ Hương Cả Bá được chính thức khởi công xây dựng từ năm 1918 và hoàn thành năm 1925.
 

Mặt tiền ngôi nhà. Ảnh: quanthotnot

Nhà cổ Hương Cả Bá ở Cần Thơ được bố trí theo trục tổ chức không gian sống điển hình ở miền Nam thuở xưa. Đó là cách bày trí theo từng khu vực: dòng sông - con đường - sân - nhà - vườn - ruộng và đặc biệt là khu mộ tổ tiên. Ngôi nhà được trang trí bằng nhiều tranh tường đa sắc, có khá nhiều khung cửa lớn sao cho tận dụng được nhiều nhất ánh sáng chiếu vào bên trong nội thất.

Khung cảnh ngôi nhà khi nhìn từ trên cao xuống. Ảnh: dulichcantho

Tuy có tuổi đời trăm năm, trải qua nhiều biến động và sự tàn phá của thời gian, khí hậu nhưng ngôi nhà đã được các thế hệ chủ nhân từng đời bảo quản cẩn trọng, đặc biệt có chú ý bảo lưu các giá trị kiến trúc bên cạnh việc bổ sung những tiện nghi mới cho phù hợp với đời sống hiện đại.

Hướng dẫn đường đi đến nhà cổ Hương Cả Bá Cần Thơ

Nếu đang có kế hoạch du lịch Cần Thơ và muốn ghé thăm nhà cổ ông Cả Bá thì bạn có thể xuất phát từ Thành phố Hồ Chí Minh về quận Thốt Nột theo 1 trong 2 cách sau:
Cách một: Đi từ Sài Gòn về Cần Thơ, qua phà Cần Thơ rồi rẽ phải đi Thốt Nốt
Cách hai: bát đầu đi từ Sài Gòn qua cầu Mỹ Thuận rồi rẽ phải đi ngang Đồng Tháp cho đến khi xuống đến phà Vàm Cống (An Giang) thì đi từ An Giang về Thốt Nốt.

Nếu bắt đầu đi từ trung tâm Thành phố Cần Thơ, bạn chạy dọc theo Quốc lộ 91 theo hướng Tây Bắc khoảng chừng 2km đến khi nhìn thấy một con lộ nhỏ phía bên trái mang tên là lộ Bà Cả (tên mà người dân địa phương thường dùng để gọi nữ chủ nhân của ngôi nhà cổ thuở vàng son). Con lộ này rộng chừng 4 mét, vào thời xưa ô tô có thể chạy được.
 

Cánh đồng lúa lớn mênh mông phía sau nhà. Ảnh: thamhiemmekong

Đi đến lộ Bà Cả, bạn sẽ băng qua một cánh đồng rộng lớn, giáp đến mé rạch Cái Ngãi rồi đi thêm khoảng chừng 1km, cuối cùng quẹo trái chừng 100 mét là sẽ đến được ngôi nhà cổ của ông Cả Bá rồi đấy. Đặc biệt là chỉ cần đứng nhìn từ con đường xuyên ruộng này,du khách sẽ nhìn thấy thấp thoáng dáng dấp kiến trúc độc đáo của ngôi nhà cổ ông Cả Bá, từ giờ là bạn tha hồ tham quan và khám phá kiến trúc thú vị này rồi đấy.
 

Kiến trúc đặc sắc của nhà cổ Hương Cả Bá Cần Thơ

Theo lời của người dân địa phương và thông tin từ chủ nhân hiện tại của nhà cổ Cả Bá thì nơi đây vốn là cụm nhà cổ gồm ba ngôi do ba anh em ruột của ông Cả Bá xây dựng nên. Người ta kể rằng ngày xưa gia đình này có mấy anh em đều thuộc dân "chơi" sành nhà cổ và đồ cổ. vì vậy khi xây nhà, cả ba đã dựng nên cụm kiến trúc cổ đặc sắc.

Nhiều họa tiết trang trí cầu kỳ. Ảnh: VietFuntravel

Tuy nhiên, hiện tại, chỉ có căn lớn nhất trong ba ngôi nhà cổ còn giữ được nguyên vẹn nội thất, đồ đạc trang trí có từ thuở xưa. Hiện tại, công trình này tọa lạc tại trong khu vực Quy Thạnh 2, thuộc phường Trung Kiên, quận Thốt Nốt, thành phố Cần Thơ. 

Nhìn qua công trình từ hàng lựu đỏ. Ảnh: FB quận Thốt Nốt Cần Thơ.

Nhà cổ ông Cả Bá được khởi công xây dựng từ khoảng năm 1918 và hoàn thành năm 1925. Cũng giống như nhiều công trình có tuổi đời trăm năm khác như nhà cổ Huỳnh Thủy Lê, nhà cổ Bình Thủy, nhà Trăm Cột Long An, nhà ông Cả Bá xây tường gạch theo lối Pháp nhưng vẫn giữ được nét truyền thống Nam bộ với cấu trúc ba gian hai chái, phần mái lợp ngói vảy cá, còn các bộ phận chủ chốt giữ vững cho căn nhà như kèo cột, trần nhà đều toàn làm bằng gỗ quý.
 

Hành lang nhà cổ tuyệt đẹp. Ảnh: Tản mạn kiến trúc

Ngay khi bước chân đi qua cổng chính của nhà cổ được xây từ hai trụ gạch nối tiếp hai cánh cửa sắt nặng trịch, du khách sẽ được thấy  hai cái cầu thang hình cánh cung mà muốn vào nhà thì phải bước qua để lên đến sảnh chính. Bốn phía xung quanh căn nhà được bao bọc bằng một dãy hành lang rộng khoảng một mét, các cây cột đều được trang trí hoa văn cầu kỳ, tinh xảo. 

Những cây cột chạm khắc tinh xảo. Ảnh: dulichmientay

Hiện tại, tuy mặt nền ngôi nhà bị lún xuống so với các trụ cột cái ban đầu nhưng nhìn chung, công trình vẫn giữ được nguyên vẹn vẻ đẹp kiến trúc cũ. Hai chái của hai dãy phòng ngủ nằm hai bên nhà. Tuy xây dựng vào thời buổi giao thời - Đông Tây giao thoa nhưng cách bài trí bên trong nhà vẫn mang đậm phong cách Á Đông. 

Trên vòm cửa có in khắc năm xây dựng nhà cổ. Ảnh: dulichcantho

Nội thất cũng vậy, nằm ngay giữa phòng khách chính là mấy bộ trường kỷ dùng để tiếp khách quý. Còn hai bộ ván gổ và sát vách trong cùng của khu vực phòng khách chính là gian thờ cúng tổ tiên cùng với khí cụ của thập bát ban võ nghệ (nơi đây thường thờ nhiều loại binh khí của thời xa xưa).
 

Dãy tủ cổ hai bên ốp trần toàn bằng gỗ quý. Ảnh: medulichcantho

Một điểm nhấn khác của ngôi nhà cổ chính là phía bên vách phòng khách có kê khá nhiều tủ đứng. Tủ nào cũng cẩn ốc xà cừ, bên trên có ghi rõ và chính xác về năm sản xuất: từ 1912 đến 1920. 

Gạch ốp cột trang trí bên ngoài ngôi nhà cách điệu tinh tế. Ảnh: Tản mạn kiến trúc.

Bên cạnh đó, phía trên vách còn đính các lưỡi răng cưa của cá đao - một loài cá biển thường chỉ đánh bắt được ở vùng Vàm Nao, An Giang để trang trí. 

Vòm cửa hoa văn Pháp - ghi năm 1923. Ảnh: VietFuntravel

Trên các cây cột chính giữa nhà còn được điểm xuyết bằng các cặp liễn đối bằng gỗ. Riêng khu vực phía sau là nhà kho, bếp, khu vực vệ sinh và nhà tắm. 

Cây đèn măng sông treo giữa phòng khách. Ảnh: FB dulichquanthotnot

Theo kinh nghiệm du lịch miền Tây và ghé thăm những ngôi nhà cổ đẹp thì điểm độc đáo và thú vị nhất ở nhà cổ này chính là chiếc đèn măng sông được treo ngay giữa trần nhà phòng khách. Tuy bóng đèn đã bị vỡ một chỗ và bên trong còn có một tổ chim mà gia đình chủ nhà hiện tại chẳng ai nhớ nó có tự bao giờ nhưng cây đèn vẫn còn dùng khá ổn và là vật trang trí cổ kính, đẹp mắt, gợi nên không khí xưa cũ đã qua.

Cái lẫm chứa lúa trong khuôn viên nhà cổ. Ảnh: medulichcantho

Theo các bậc cao niên trong làng thì thuở xưa nhà cổ Hương Cả Bá Cần Thơ là một trong những nhà giàu nhất nhì vùng này, luôn có của ăn của để nên lúa gạo chất nhiều đến mức trong khuôn viên nhà phải có kho chứa lúa nằm bên phải góc nhà, gọi là lẫm. Hiện tại vẫn còn giữ được kiến trúc và dáng dấp cổ kính. Hiện tại, riêng khu vực bên trái phía trước nhà, người ta đã xây dựng một chiếc cầu bắc ngang qua con rạch Cái Ngãi. 
 

Trước nhà cổ có lộ lớn và sông lớn. Ảnh: FB dulichquanthotnot 

Nếu đứng trên chiếc cầu này quan sát từ xa vào, du khách có thể nhìn thấy được bao quát cảnh đẹp thơ mộng và cổ kính của cụm ba căn nhà cổ hòa với màu xanh vào nét đồng quê của cỏ cây, kênh rạch tạo nên bức tranh phong cảnh xinh đẹp và thanh bình.

Ảnh tổng thể trực diện. Ảnh: metrip

Ngôi nhà được bao quanh bởi cánh đồng xanh mướt mắt và dòng sông thơ mộng. Sau khi tham quan nhà cổ và nghỉ ngơi xong, bạn có thể quay trở ra quốc lộ 91 (người dân địa phương thường gọi là lộ cái), đi trên con đường làng men theo con rạch Cái Ngãi rợp bóng mát của cây xanh vừa quanh co vừa tĩnh lặng. 

Cánh đồng và dòng sông thơ mộng bao quanh. Ảnh: vntrip

Nếu đang có kế hoạch du lịch miền Tây sông nước, ghé miền "Cần Thơ gạo trắng nước trong", hãy cùng LuhanhVietNam check in nhà cổ Hương Cả Bá Cần Thơ và tìm hiểu về ngôi nhà cũng như chiêm ngưỡng kiến trúc cổ của một thời vàng son đã qua nhé!
 

Thanh (Tổng hợp) - luhanhVietNam.com.vn

Ảnh: Internet