Đến chùa Cò Trà Vinh chiêm ngưỡng kiến trúc Khmer đặc biệt

Đôi nét chùa Cò, Trà Vinh

Chùa Cò, tên chính thức là chùa Nodol hoặc chùa Giồng, là một trong những ngôi chùa cổ nổi tiếng của người Khmer tại miền Nam Việt Nam. Người Khmer thường gọi chùa này là Wat Phnô Đôn với tên gọi mang nhiều ý nghĩa từ ngôn ngữ Khmer. Trong đó, “Wat” nghĩa là chùa, “Phnô” nghĩa là giồng cát và “Đôn” nghĩa là cây dừa, phản ánh cảnh quan xung quanh chùa có nhiều cây dừa xanh tươi. Tuy nhiên, người dân địa phương lại quen gọi nơi này là chùa Cò do từ hơn một thế kỷ nay, khu vực này đã trở thành nơi cư trú tự nhiên của hàng ngàn loài chim, đặc biệt là loài cò. Những loài chim cư ngụ ở đây không chỉ có cò mà còn bao gồm cồng cộc, bồ câu và nhiều loài chim khác nhưng số lượng đông đảo nhất vẫn là họ nhà cò với nhiều loại đa dạng như cò mỏ vàng, cò trắng, cò đầu vàng, cò quắm, cò đầu đỏ và cò mỏ đen. Chính sự đa dạng này đã làm nên nét đặc trưng độc đáo cho ngôi chùa.

Chùa Cò nằm ở ấp Cây Da, X. Đại An, H. Tà Cú, cách trung tâm thành phố Trà Vinh khoảng 40 km về phía Nam. Để đến thăm ngôi chùa nổi tiếng này, từ trung tâm thành phố Trà Vinh, du khách có thể di chuyển theo quốc lộ 54, đi về phía huyện Trà Cú. Từ đó, tiếp tục hành trình theo hướng cảng Định An, nơi bắt đầu từ một nhánh của sông Hậu hùng vĩ. Khi đến cổng chào xã Đại An, bạn sẽ rẽ trái và ngay lập tức bắt gặp cổng vào của chùa Cò. Cổng chùa được thiết kế với kiến trúc đồ sộ, nổi bật nhờ các hoa văn và họa tiết sặc sỡ mang đậm bản sắc văn hóa Khmer. Cảnh quan tươi đẹp cùng sự kết hợp hài hòa giữa thiên nhiên và văn hóa tôn giáo, đã tạo nên một điểm đến hấp dẫn cho những ai yêu thích tìm hiểu về thiên nhiên và lịch sử văn hóa của khu vực này.

Chùa Cò Trà Vinh. Ảnh: @minh_tuyen25

Kiến trúc nổi bật ở chùa Cò

Giống như nhiều ngôi chùa Phật giáo khác trên địa bàn tỉnh Trà Vinh, chùa Cò nổi bật với quần thể kiến trúc mang đặc trưng của các ngôi chùa Khmer Nam Bộ. Các công trình trong khuôn viên chùa được bố trí hài hòa, bao gồm cổng chùa, chánh điện, nhà tăng, tháp đựng cốt và nhà hội. Mỗi công trình mang một ý nghĩa riêng, góp phần tạo nên không gian thiêng liêng và yên bình. Cổng chùa được thiết kế tinh xảo với những hoa văn, họa tiết mang đậm dấu ấn văn hóa Khmer, tạo ấn tượng mạnh mẽ từ cái nhìn đầu tiên. Chánh điện với mái ngói cong vút và những bức tượng Phật lớn là trung tâm của toàn bộ khuôn viên, nơi các Phật tử và du khách đến để cầu nguyện và tham gia các nghi lễ tôn giáo. Ngoài ra, tháp đựng cốt là nơi linh thiêng, lưu giữ hài cốt của những người đã khuất, thể hiện sự tôn kính đối với tổ tiên. Các công trình như nhà tăng và nhà hội cũng góp phần vào việc hỗ trợ cho sinh hoạt hàng ngày của các tăng ni và tổ chức các sự kiện cộng đồng. Tất cả các yếu tố này kết hợp lại tạo nên một không gian văn hóa tâm linh rộng lớn và đặc sắc, thu hút nhiều du khách và Phật tử đến tham quan, chiêm bái.

Chùa Cò có kiến trúc khá đồ sộ. Ảnh: @thamhiemmekong

Cổng chùa Cò là một trong những điểm nhấn ấn tượng nhất khi bước vào khuôn viên chùa. Cổng được trang trí với nhiều hoa văn độc đáo, mang đậm phong cách văn hóa Khmer truyền thống. Những họa tiết tinh xảo và màu sắc rực rỡ khiến du khách không thể rời mắt ngay từ lần đầu tiên đặt chân đến. Mỗi chi tiết trên cổng chùa đều được chạm khắc tỉ mỉ, từ các hình ảnh linh thiêng đến những họa tiết hoa văn mang biểu tượng tôn giáo, tạo nên một vẻ đẹp nổi bật và cuốn hút.

Chánh điện của chùa Cò có lối kiến trúc khá đặc biệt với mái được uốn cong mềm mại theo hình dáng đuôi rồng, biểu tượng của sự thiêng liêng và sức mạnh trong tín ngưỡng người Khmer. Trên mái, những đỉnh tháp nhọn vươn cao, được thiết kế theo hình dáng ngọn núi Xôme, tượng trưng cho sự uy nghi và linh thiêng. Bên cạnh đó, trên mái chùa còn có những hình tượng gắn liền với thần thoại và tôn giáo Khmer như thần bốn mặt Mohabrom, chim thần Kâyno hay hình tượng Riehu (Reahu), Mahaknốt, tạo nên sự gần gũi với văn hóa tâm linh của người Khmer Nam Bộ. Mỗi chi tiết kiến trúc đều thể hiện nét tinh tế trong nghệ thuật và lòng kính trọng đối với đức Phật và các vị thần.

Chanh điện. Ảnh: @thamhiemmekong

Bên trong chánh điện, không gian được sắp xếp vô cùng trang nghiêm và tôn kính. Tại vị trí trung tâm, bức tượng đức Phật Thích Ca lớn được đặt ở nơi cao nhất, thể hiện sự tôn kính và sự uy nghi của ngài. Phía dưới tượng Phật lớn là các bức tượng nhỏ hơn, tạo thành một tổng thể hài hòa, tượng trưng cho sự dẫn dắt và bảo hộ của đức Phật đối với các vị Phật khác. Những bức tượng này không chỉ là biểu tượng tôn giáo mà còn thể hiện sự tinh xảo của nghệ thuật điêu khắc Khmer.

Xung quanh tường của chính điện là các bức tranh tường lộng lẫy với nhiều màu sắc rực rỡ, tái hiện lại các câu chuyện Phật giáo, những bài học đạo lý và nhân sinh quan trong Phật pháp. Các tác phẩm này không chỉ là tác phẩm nghệ thuật mà còn là những câu chuyện truyền tải thông điệp về lòng từ bi, hỉ xả và sự giác ngộ của Phật giáo. Mỗi bức tranh mang một chủ đề khác nhau, tạo nên không gian văn hóa tôn giáo phong phú và đa dạng, thu hút du khách chiêm ngưỡng và tìm hiểu.

Khuôn viên chùa Cò là một bức tranh thiên nhiên tuyệt đẹp, được bao bọc bởi những rặng tre xanh mát, hàng cây sao, cây dầu và sầu đâu tạo bóng mát rợp cả khu vực. Đi xa hơn, du khách có thể ngắm nhìn những cánh đồng lúa xanh mướt, trải dài bất tận, mang đến cảm giác yên bình và thơ mộng. Vào buổi sáng sớm hoặc khi chiều tà, du khách còn có cơ hội chiêm ngưỡng những đàn cò trắng, từng đôi, từng đàn sải cánh bay lên bầu trời đi kiếm ăn hoặc trở về tổ sau một ngày dài. Hình ảnh này tạo nên một khung cảnh yên bình và tuyệt đẹp trên bầu trời, là điểm nhấn không thể bỏ qua khi đến chùa.
 

Bên trong chánh điện. Ảnh: @thamhiemmekong

Lịch sử chùa Cò

Theo sử liệu, chùa Cò có tên chính thức là chùa Nodol, được xây dựng vào năm 1677. Suốt hơn ba thế kỷ tồn tại, ngôi chùa này đã chứng kiến nhiều biến động lịch sử và những thay đổi trong kiến trúc qua nhiều lần trùng tu lớn nhỏ. Những lần trùng tu này đã giúp bảo tồn nét đặc trưng của chùa, giữ gìn vẻ đẹp cổ kính cũng như đáp ứng nhu cầu sử dụng qua các giai đoạn phát triển. Đặc biệt, vào năm 1968, cổng chùa đã được trùng tu, mang lại diện mạo mới cho ngôi chùa với kiến trúc Khmer độc đáo. Chánh điện của chùa, nơi thờ Phật và diễn ra các nghi lễ tôn giáo quan trọng cũng được trùng tu vào năm 1944. Đây là một trong những công trình quan trọng nhất của chùa, thể hiện sự tinh tế trong nghệ thuật điêu khắc và kiến trúc truyền thống Khmer. Những lần trùng tu gần đây nhất vào các năm 2009 và 2012 đã giúp chùa hoàn thiện toàn bộ công trình, đưa vào sử dụng ổn định, phục vụ cho nhu cầu tâm linh của người dân và du khách cho đến ngày nay.

Chùa Cò được xây dựng vào năm 1677. Ảnh: @thamhiemmekong

Những ngôi chùa khác ở Trà Vinh
 

Chùa Âng

Chùa Âng hay còn được biết đến với tên gọi Wat Angkor Raig Borei, tọa lạc tại Phường 8, Trà Vinh. Với tổng diện tích hơn 3,5 ha, chùa mang một vẻ đẹp cổ kính, nổi bật với gam màu vàng rực rỡ, biểu tượng của sự cao quý và thanh tịnh. Cổng chùa được xây hướng về phía Đông, thể hiện triết lý của Phật giáo rằng Phật Thích Ca ở Tây phương luôn hướng về phương Đông để phổ độ chúng sinh, cứu giúp mọi người thoát khỏi khổ đau.

Nhìn từ bên ngoài du khách sẽ ngay lập tức bị cuốn hút bởi những tòa nhà mang kiến trúc tháp vươn cao lên bầu trời, tạo nên cảm giác nguy nga, hoành tráng mà vẫn giữ được sự tôn nghiêm vốn có của một ngôi chùa cổ. Ngôi chùa vàng này bao gồm nhiều hạng mục kiến trúc quan trọng như Chánh Điện, Tăng Xá, Giảng Đường dành cho việc dạy chữ Paly và một số tòa nhà khác có chức năng đặc biệt, góp phần vào sự hoàn thiện và linh thiêng của chùa.

Chùa Âng. Ảnh: @laodong

Chùa Hang

Chùa Hang hay còn gọi là Kompông Chrây, tọa lạc tại khóm 3, thị trấn Châu Thành, Trà Vinh. Được thành lập từ năm 1637, ngôi chùa đã trải qua 22 đời trụ trì và lưu giữ nhiều giá trị văn hóa, tôn giáo quan trọng của cộng đồng Khmer tại miền Tây Nam Bộ. Trải qua nhiều biến cố, đặc biệt là trong sự kiện Tết Mậu Thân 1968, chùa Hang đã bị tàn phá nặng nề. Tuy nhiên, sau các đợt trùng tu, chùa vẫn giữ được vẻ đẹp cùng lối kiến trúc độc đáo, khiến nó trở thành một trong những ngôi chùa khang trang và nổi bật nhất khu vực.

Dù tên gọi "Chùa Hang" xuất phát từ lối vào có hình dáng giống một cái hang nhưng đây thực chất chỉ là cổng phụ. Theo thời gian, người dân địa phương và du khách thường xuyên sử dụng lối vào này để viếng thăm chùa, khiến cho cái tên "Chùa Hang" trở nên phổ biến và dễ nhớ. Kiểu dáng đặc biệt của cổng phụ đã để lại ấn tượng mạnh mẽ, góp phần làm nên nét riêng biệt của ngôi chùa này.

Chùa Hang. Ảnh: @ntanhdieu

Chùa Vàm Ray

Đây là ngôi chùa Phật giáo Nam tông lớn nhất ở Việt Nam, được xây dựng theo phong cách kiến trúc Angkor Khmer, mang vẻ đẹp nguy nga và cổ kính. Ngôi chùa không chỉ gây ấn tượng bởi quy mô mà còn bởi sự tinh tế trong từng chi tiết, được so sánh với những ngôi chùa lộng lẫy ở Thái Lan hay Campuchia.

Chùa Vàm Ray nằm tại ấp Vàm Ray, xã Hàm Tân, huyện Trà Cú, thuộc tỉnh Trà Vinh và có lịch sử hình thành lên đến khoảng 600 năm. Toàn bộ ngôi chùa được sơn mạ vàng lộng lẫy, tạo nên vẻ đẹp nổi bật giữa không gian xung quanh. Kết hợp với phong cách kiến trúc Angkor đặc trưng, ngôi chùa hiện lên như một công trình tráng lệ, đậm chất nghệ thuật và văn hóa Khmer.

Khi nhìn từ xa, ngôi chùa vàng này trông như một cung điện hoàng gia với sự hoành tráng và đường bệ. Từng chi tiết từ cổng chùa đến các điện thờ đều được trang trí và chạm khắc với những hoa văn tinh xảo, mang đậm nét đặc trưng của nghệ thuật Khmer. Sự tỉ mỉ trong từng đường nét hoa văn không chỉ làm tăng thêm vẻ đẹp cho ngôi chùa mà còn phản ánh sự kết hợp giữa yếu tố tôn giáo và nghệ thuật truyền thống.

Chùa Vàm Ray. Ảnh: @hanh_moe

Khi ghé thăm chùa Cò, bạn sẽ cảm nhận được sự thanh thản, yên bình, khiến mọi lo toan, căng thẳng và áp lực trong cuộc sống dường như tan biến, mang lại cho tâm hồn cảm giác nhẹ nhàng và thoải mái.

Hà My (tổng hợp) - luhanhvietnam.com.vn

Ảnh: Internet