Chùa Ông Thất Phủ Miếu Vĩnh Long: Di sản kiến trúc của cộng đồng người Hoa

Vài nét về chùa Ông Thất Phủ Miếu Vĩnh Long

Chùa Ông Thất Phủ Miếu là một công trình kiến trúc mang đậm dấu ấn của cộng đồng người Hoa trên mảnh đất Vĩnh Long. Được biết đến với tên gọi thân thuộc là chùa Ông, ngôi chùa này không chỉ là nơi tâm linh mà còn là biểu tượng của sự gắn kết văn hóa giữa người Hoa và người Việt. Tên đầy đủ của chùa là Chùa Ông Thất Phủ Miếu vì trong ngôi miếu này có sự hiện diện của bảy phủ lớn của người Hoa.

Chùa Ông Thất Phủ Miếu Vĩnh Long. Ảnh: @dulich.laodong

Mỗi phủ đại diện cho một vùng miền hoặc địa phương nhất định của Trung Quốc, gồm Phước Châu,  Truyền Châu, Ninh Ba, Chương Châu,Quảng Châu, Triều Châu và Quỳnh Châu. Đây là những phủ lớn trực thuộc các tỉnh như Trực Lệ, Phước Kiến và Quảng Đông – những vùng đất có lịch sử phát triển lâu đời của người Hoa. Ngôi chùa không chỉ là nơi thờ cúng mà còn giữ vai trò quan trọng trong việc duy trì và truyền bá các giá trị văn hóa, phong tục tập quán của cộng đồng người Hoa tại Vĩnh Long, đồng thời thể hiện sự giao thoa văn hóa giữa Trung Quốc và Việt Nam trong suốt quá trình hình thành và phát triển cộng đồng.

Ảnh: @thamhiemmekong

Cách di chuyển đến chùa Ông Thất Phủ Miếu

Vĩnh Long hiện tại là một tỉnh thành chưa có sân bay riêng, vì vậy các hãng hàng không vẫn chưa có các chuyến bay trực tiếp đến đây từ các tỉnh thành khác. Do không có đường bay thẳng, bạn sẽ cần chọn lựa các phương tiện khác để di chuyển nếu muốn du lịch và khám phá Vĩnh Long. Các lựa chọn phổ biến bao gồm xe máy tự túc hoặc xe khách. Mỗi phương tiện đều mang đến những trải nghiệm riêng biệt, phù hợp với sở thích và nhu cầu của từng người. Nếu bạn ưa thích sự tự do, thoải mái và muốn có thể linh hoạt thay đổi lịch trình thì xe máy là phương tiện lý tưởng để đi. Di chuyển bằng xe máy sẽ cho bạn cơ hội khám phá cảnh quan dọc đường một cách gần gũi, đồng thời tiết kiệm được chi phí. Tuy nhiên, nếu bạn chưa quen đường hoặc chưa vững tay lái thì việc tự lái xe máy có thể gây ra một số rủi ro về an toàn. Trong trường hợp này, việc lựa chọn xe khách sẽ an toàn hơn và giúp bạn thư giãn, không cần lo lắng về việc điều khiển phương tiện.

Chùa Ông Thất Phủ Miếu là một điểm tham quan nổi tiếng nằm ngay tại trung tâm thành phố Vĩnh Long, rất dễ tìm thấy nhờ sự hỗ trợ của ứng dụng Google Maps. Bạn chỉ cần nhập tên ngôi chùa, hệ thống sẽ chỉ dẫn bạn đến địa điểm này một cách nhanh chóng và tiện lợi. Đối với những ai chọn di chuyển bằng xe khách từ Thành phố Hồ Chí Minh, giá vé thường dao động từ 100.000 VNĐ đến 120.000 VNĐ cho mỗi lượt đi. Quãng đường di chuyển từ Thành phố Hồ Chí Minh đến Vĩnh Long mất khoảng 3 giờ đồng hồ, tùy vào tình hình giao thông. Xe khách là phương tiện phổ biến, giúp bạn tiết kiệm sức lực, đồng thời có thể nghỉ ngơi suốt hành trình, đảm bảo sự thoải mái và an toàn hơn so với việc tự điều khiển xe máy. Khi đến nơi, bạn có thể dễ dàng bắt xe ôm hoặc taxi để đến Chùa Ông Thất Phủ Miếu, hoặc tự khám phá các địa điểm lân cận khác trong thành phố.

Xe máy là phương tiện phổ biến để tới chùa. Ảnh: @dulichthuduc

Lịch sử của ngôi chùa 

Theo các tài liệu lịch sử, Chùa Ông Thất Phủ Miếu được xây dựng từ thời nhà Nguyễn, mang trong mình dấu ấn lịch sử và văn hóa lâu đời của cộng đồng người Hoa. Căn cứ vào những ghi chép, hai vị tướng của nhà Minh là Dương Ngạn Địch và Trần Thượng Xuyên đã vượt biên sang Việt Nam để tránh sự truy sát khi triều đại của họ sụp đổ. Khi đến Việt Nam, họ được triều đình nhà Nguyễn cho phép định cư và lập bang hội riêng. Dương Ngạn Địch và những người theo ông được phép thành lập hội Thất Phủ, một tổ chức tương tự như các bang hội của cộng đồng người Hoa di cư vào thời điểm đó. Hội Thất Phủ đại diện cho bảy phủ lớn của người Hoa từ các vùng miền khác nhau của Trung Quốc và đã có ảnh hưởng đáng kể trong việc gìn giữ văn hóa, truyền thống và tín ngưỡng của cộng đồng người Hoa tại Vĩnh Long.

Do địa hình của Vĩnh Long có nhiều thuận lợi, cả về đường bộ lẫn đường thủy, người Hoa đã chọn nơi này làm trung tâm giao thương và tiếp xúc với các cộng đồng khác. Trong thời kỳ Pháp thuộc, số lượng người Hoa di cư đến vùng đất này ngày càng đông đảo. Người từ Quảng Đông, Triều Châu bắt đầu lập bang hội riêng của mình, trong khi một số người Phúc Kiến bị tách ra và không còn liên kết với bang hội cũ. Chính vì vậy, những người Phúc Kiến này đã cùng nhau quyết định tái thiết lại ngôi miếu Thất Phủ đã tồn tại trước đó nhưng với một diện mạo mới. Họ đặt tên cho miếu là "Vĩnh An cung" không chỉ để tôn vinh truyền thống mà còn để xây dựng lại hội quán, phục vụ cộng đồng người Phúc Kiến.

Vào năm 1872, Chùa Ông Thất Phủ Miếu trở thành biểu tượng của bang người Phúc Kiến còn lại tại Vĩnh Long. Công trình này được xây dựng dưới sự giám sát và thiết kế của những nghệ nhân tài ba từ Phúc Kiến sang, mang đậm nét kiến trúc cổ điển, trang nghiêm và linh thiêng của người Hoa miền Nam Trung Quốc. Kiến trúc của chùa mang đặc trưng của văn hóa Phúc Kiến với các chi tiết chạm khắc tinh xảo và phong cách thiết kế truyền thống. Bên cạnh đó, quá trình xây dựng chùa còn có sự đóng góp của các nhóm nghệ nhân và công nhân bản địa từ các làng lân cận như Tân Giai, Tân Nhơn cùng nhau hợp lực để hoàn thành công trình. Nhờ vậy, chùa Ông Thất Phủ Miếu không chỉ là một công trình tôn giáo mà còn là một minh chứng cho sự giao thoa văn hóa giữa người Hoa và người Việt.

Ngôi chùa được cho là xây từ thời nhà Nguyễn theo các tài liệu lịch sử. Ảnh: @thamhiemmekong

Vẻ đẹp của chùa Ông Thất Phủ Miếu

Ngôi chùa tại Vĩnh Long này được xây dựng theo phong cách kiến trúc cung đình Trung Hoa, thể hiện sự bề thế và trang nghiêm. Chùa có tổng cộng 5 cửa chính, trong đó mặt tiền nổi bật với 3 cửa lớn đặt ở trung tâm, còn hai cửa ở hai bên được thiết kế nhỏ và hẹp hơn, vuông góc với cửa chính. Trên mỗi cánh cửa và vách tường đều được trang trí hình ảnh của các vị thần giữ cửa, tạo nên không gian linh thiêng và đầy tính nghệ thuật. Một số khách tham quan khi đến đây đều nhận xét rằng, ngôi chùa được trang trí rất tinh tế với những họa tiết nổi bằng sành và sứ trải khắp nơi, mang lại cảm giác hài hòa, cân đối. Từng chi tiết nhỏ trong chùa đều được chăm chút tỉ mỉ, từ hình ảnh đến vật liệu, giúp tạo nên một tổng thể thẩm mỹ rất đẹp mắt.

Phần mái của Chùa Ông Thất Phủ Miếu được lợp bằng loại ngói âm dương đặc biệt, đây là loại ngói truyền thống của người Hoa, không chỉ đẹp mà còn có ý nghĩa phong thủy sâu sắc. Các viền mái được trang trí bằng loại ngói men xanh, một đặc trưng trong kiến trúc cung đình cổ điển. Rìa mái được uốn cong lên, tạo nên vẻ mềm mại nhưng vẫn giữ được sự mạnh mẽ, uy nghi của ngôi chùa. Mái ở khu vực gian giữa cao hơn hai bên, tạo nên nét kiến trúc độc đáo mà chỉ có ở những công trình cung đình. Những bộ phận chịu lực quan trọng của chùa như vì, xiên, trính, con kê, con đội... đều được chạm khắc một cách công phu và tỉ mỉ, thể hiện tay nghề đạt đến trình độ cao của những người thợ thủ công. Mỗi chi tiết đều không chỉ là thành phần cấu trúc mà còn là những tác phẩm nghệ thuật độc đáo, tạo nên giá trị thẩm mỹ và nghệ thuật cao. Theo nhiều khách tham quan, mỗi chi tiết trong chùa đều mang đậm dấu ấn văn hóa Trung Hoa, từ hình thức đến ý nghĩa.

Không gian bên trong chùa. Ảnh: @thamhiemmekong

Ngoài kiến trúc độc đáo, chùa còn lưu giữ nhiều bàn thờ tổ tiên được làm bằng gỗ, phản ánh đậm nét tín ngưỡng dân gian của người Hoa. Trong số đó có thể kể đến các tượng Phật Quan Âm, Phật Di Đà, Phật Thích Ca, Di Lặc, Hộ pháp Long Thần... Những tác phẩm này không chỉ có giá trị tôn giáo mà còn mang tính nghệ thuật cao. Đặc biệt, vào năm 1922, một số hiện vật thờ cúng trong chùa đã được mang đi trưng bày tại hội chợ các nước thuộc địa ở Pháp, góp phần giới thiệu văn hóa và nghệ thuật truyền thống của người Hoa đến với thế giới.

Ngoài ra, hàng năm, chùa Ông Thất Phủ Miếu là nơi tổ chức nhiều lễ hội quan trọng như lễ vía Bà, Tam Nguyên, vía Phước Đức Chánh Thần, Tứ Quý... Đây là những dịp lễ hội lớn, thu hút đông đảo khách thập phương và người dân địa phương đến chiêm bái, tham gia các hoạt động tín ngưỡng và văn hóa. Nếu bạn muốn đến thăm ngôi chùa vào thời điểm sôi động nhất thì những dịp lễ hội này sẽ là thời điểm lý tưởng để chiêm ngưỡng không chỉ vẻ đẹp của chùa mà còn là những hoạt động văn hóa truyền thống đặc sắc.

Ảnh: @mia

Một vài lưu ý khi ghé thăm chùa Ông Thất Phủ Miếu

Dựa trên kinh nghiệm của một số bạn trẻ đã từng đến thăm Chùa Ông Thất Phủ Miếu, có một vài lưu ý quan trọng mà bạn nên ghi nhớ:

Chùa Ông Thất Phủ Miếu mở cửa đón khách tham quan vào tất cả các ngày trong tuần, không có ngày nghỉ. Đặc biệt, giá vé tham quan hoàn toàn miễn phí, vì vậy bạn có thể thoải mái lựa chọn thời điểm thích hợp để đến thăm ngôi chùa mà không lo về chi phí. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho cả du khách địa phương lẫn du khách từ xa có thể ghé thăm bất cứ lúc nào trong tuần, dù là ngày thường hay cuối tuần.

Khi đến chùa, bạn nên tuân thủ các quy định về việc dâng hương và chiêm bái. Việc này không chỉ thể hiện sự tôn trọng đối với không gian tôn giáo mà còn giúp bạn có được trải nghiệm tâm linh trọn vẹn và ý nghĩa. Hãy lưu ý dâng hương đúng nơi quy định, tránh tự ý thắp hương ở những khu vực không được phép.

Trong quá trình tham quan và dâng hương, bạn cũng cần giữ gìn vệ sinh chung, không xả rác bừa bãi trong khuôn viên chùa. Chùa là nơi linh thiêng, do đó việc giữ gìn sạch sẽ và không gây mất trật tự là điều vô cùng quan trọng. Hãy luôn nhớ rằng sự yên tĩnh và trang nghiêm của không gian chùa cần được duy trì để tôn trọng cả những người khác đến viếng thăm và chiêm bái.

Khi đến chùa, bạn nên mặc trang phục gọn gàng, lịch sự và kín đáo. Điều này không chỉ phù hợp với không gian linh thiêng của chùa mà còn thể hiện sự tôn trọng đối với văn hóa và tín ngưỡng của người Hoa. Tránh mặc quần áo hở hang hoặc quá nổi bật để giữ được sự trang nghiêm cần thiết.

Thông thường, chuyến tham quan tại Chùa Ông Thất Phủ Miếu kéo dài khoảng 2-3 giờ, tùy vào thời gian bạn dành để chiêm ngưỡng kiến trúc và tìm hiểu về lịch sử của ngôi chùa. Vì vậy, bạn có thể lên kế hoạch cho hành trình của mình bằng cách tìm hiểu trước một vài địa điểm tham quan lân cận. Điều này sẽ giúp chuyến đi của bạn trở nên linh hoạt và phong phú hơn, mang đến nhiều trải nghiệm thú vị trong một ngày.

Khi đến chùa bạn nên tuân thủ 1 số quy định. Ảnh: @thamhiemmekong

Chùa Ông Thất Phủ Miếu là một điểm đến lý tưởng cho những ai quan tâm đến du lịch tâm linh, đặc biệt là các Phật tử. Luhanhvietnam mong rằng những thông tin từ chuyên mục cẩm nang du lịch sẽ giúp bạn có một chuyến hành trình khám phá các ngôi chùa ở Vĩnh Long thật đáng nhớ và trọn vẹn.

Hà My (tổng hợp) - luhanhvietnam.com.vn

Ảnh: Internet